91Èȱ¬

Roedd yr angen i dorri fy hun yn rhydd o'r brif ffrwd yn deillio o'r galar o golli fy ngŵr a'm mab o fewn pymtheng mis i'w gilydd, lawn cymaint ag o'r ysfa i gael hyd i le lle gallwn ryddhau fy hun o sŵn, a cheisio magu nerth i ddechrau eto, cael hyd i lwybr technegol ar gyfer fy mhaentio.

Cymerodd tua thair blynedd cyn fy mod i'n gallu cychwyn symud ymlaen o sefyll statig, lle roeddwn i'n cael fy nal yn ôl gan y golled a'r atgofion, ond wrth i'r dyddiau, wythnosau a'r misoedd fynd heibio a deffro bob bore i sŵn y gwynt a'r gwylanod, rhythmau'r môr yn newid yn barhaus ac yn ymestyn i'r gorwel i gyfarfod yr awyr enfawr, dechreuais gael hyd i'r nerth i ddechrau eto.

Ac roedd hi'n union fel petawn i, ar ôl bron i hanner can mlynedd o baentio, yn dechrau eto oherwydd gwyddwn mai'r hyn i'w feio fwyaf oedd fy nhechneg.

Mae rhai o'r farn fod techneg yn amherthnasol, ond i mi, os nad oes gennych fodd i fynegi'r hyn y mae arnoch eisiau ei ddweud, ni allech ddechrau cyfathrebu - a dyna wedi'r cwbl yw hanfod gwaith paentiwr, sy'n defnyddio paentio fel modd o ateb y cwestiynau yr ydym i gyd yn eu gofyn i ni ein hunain am ein bodolaeth.

Techneg hefyd yw eich arddull; y ffordd yr ydych chi'n paentio a'ch gwneud chi'n wahanol i baentwyr eraill.

Arddull oedd yr hyn a oedd ar goll gennyf, er y gwyddwn y gall gorbwyslais ar arddull fod yn gaethiwus ac yn rhywbeth nad yw'n arwain i unlle.

Felly, wrth imi fyfyrio ynghylch y broblem hon gan edrych allan o ffenestr fy stiwdio ar draws y cerynt wrth iddynt droelli a gwrthdaro ar bob newid yn y llawn, gallwn weld mai'r gwirionedd sylfaenol a oedd yn peri gwyrth bodolaeth ein planed yw cydbwysedd.

Mae cydbwysedd wrth wraidd pam yr ydym yma.

Sut mae cymhwyso'r cydbwysedd hwn ar gyfer paentio? Mae tri phrif elfen - Lliw, Cyfansoddiad, Pwnc - heb un elfen yn bwysicach na'r ddwy arall.

Mewn Lliw mae gofyn imi gael hyd i harmoniau newydd i fynegi'r pwnc. Stori liw wahanol ar gyfer pob paentiad.

Mewn Cyfansoddiad, mae gofyn imi fynegi'r tyniant yn rhythmau'r motiff.

Mewn Pwnc, mae angen cael hyd i drefn y pwyslais - yn debyg i gyfansoddi cerddoriaeth, sef thema gyntaf, ail thema, neu fel arall fe fyddai amherseinedd sŵn.

Felly mewn paentio rhaid i'r gwyliwr beidio a chael ei foddi gan ormod o wybodaeth. Mae gwybod beth i'w gynnwys mor bwysig a gwybod beth i'w hepgor.

Dyma'r cyfeiriad a'r gyriad y mae byw ar yr Ynys Arw wedi ei roi imi ac rwyf bob dydd yn ddiolchgar amdano er y gwn i fod ffordd bell i fynd cyn y gallaf ddweud o ddifrif am baentiad.

'Oes, mae cydbwysedd gan hwn'. Dyna pam nad oes unrhyw ymddeoliad i artistiaid, na dim gwyliau na phenwythnosau rhydd. Mae'n ffordd o fyw, ac mae pob diwrnod yn gyfle arall ac yn cyflwyno posibiliadau a chyfleodd newydd.