Main content

Oisean a' Ghràmair: Sreath 2: 15

MÌOSAN is FÈISEAN (Months & Festivals)

an t-aona linn fichead ‘the 21st century’ (Faicibh Prògram 12.)
an t-aona latha fichead ‘the 21st day’
an t-aona latha fichead den Ògmhios ‘the 21st of June’

S e an t-aona latha fichead den Ògmhios an latha as fhaide den bhliadhna.
‘The 21st of June is the longest day of the year.’

Na Mìosan:

am Faoilleach January
an Gearran February
am Màrt March
an Giblean April
an Cèitean May
an t-Ògmhìos June
an t-Iuchar July
an Lùnastal August
an t-Sultain September
an Dàmhair October
an t-Samhain November
an Dùbhlachd December

‘of January (etc.)’ * ‘in January (etc.):

den/dhen Fhaoilleach anns an Fhaoilleach
den/dhen Ghearran anns a’ Ghearran
den/dhen Mhàrt anns a’ Mhàrt
den/dhen Ghiblean anns a’ Ghiblean
den/dhen Chèitean anns a’ Chèitean
den/dhen Ògmhìos anns an Ògmhìos
den/dhen Iuchar anns an Iuchar
den/dhen Lùnastal anns an Lùnastal
den/dhen t-Sultain anns an t-Sultain
den/dhen Dàmhair anns an Dàmhair
den/dhen t-Samhain anns an t-Samhain
den/dhen Dùbhlachd anns an Dùbhlachd

* den/dhen airson ‘the 1st (day) of...’, ‘the first week of...’, etc.
Ach faicibh PUINGEAN A BHARRACHD (1) airson ‘the start / middle / end of...’.

Eisimpleirean:

’S e an ceathramh latha den Iuchar Latha na Neo-Eisimileachd anns na Stàitean Aonaichte.
‘The 4th of July is Independence Day in the United States.’

Bidh an fhèis Ceòlas a’ tòiseachadh air a’ chòigeamh latha den Iuchar.
‘The Uist festival Ceòlas will be starting on the 5th of July.’

Bidh Fèis Cheilteach Innse Gall, HebCelt, a’ tòiseachadh ann an Steòrnabhagh air a’ chòigeamh latha dheug den Iuchar.
‘The Hebridean Celtic Festival HebCelt will be starting in Stornoway on the 15th of July.’

Bidh Fèis Eadar-Nàiseanta Dhùn Èideann a’ ruith tron Lùnastal.
‘The Edinburgh International Festival will be running through August.’

Ma tha sibh fhathast a’ sireadh spòrs is ceòl anns an t-Sultain.
‘If you’re still looking for fun and music in September.’

Bidh an fhèis Blas ga cumail air feadh na Gàidhealtachd ’s Earrra-Ghàidheal anns an t-Sultain.
‘The Blas festival will be being held in the Highland region and Argyll in September.’

Na dìochuimhnichibh gum bi am Mòd Nàiseanta ga chumail anns an Òban san Dàmhair.
‘Don’t forget that the National Mod will be being held in Oban in October.’

tro na mìosan a tha romhainn ‘through the months ahead (before us)’

PUINGEAN A BHARRACHD

(1) ‘the beginning / the middle / the end of January’, etc.

toiseach / deireadh / meadhan an Fhaoillich
toiseach / deireadh / meadhan a’ Ghearrain
toiseach / deireadh / meadhan a’ Mhàirt
toiseach / deireadh / meadhan a’ Ghiblein
toiseach / deireadh / meadhan a’ Chèitein
toiseach / deireadh / meadhan an Ògmhìos
toiseach / deireadh / meadhan an Iuchair
toiseach / deireadh / meadhan an Lùnastail
toiseach / deireadh / meadhan na Sultain
toiseach / deireadh / meadhan na Dàmhair
toiseach / deireadh / meadhan na Samhna
toiseach / deireadh / meadhan na Dùbhlachd

(Faoilleach → Lùnastal ♂ Sultain → Dùbhlachd ♀)

Tha Ceòlas ga chumail aig toiseach an Iuchair.
Bidh Fèis Cheilteach Innse Gall a’ tachairt ann am meadhan an Iuchair.
Bidh Blas ga cumail aig toiseach na Sultain.

(Faicibh Oisean a’ Ghràmair, Sreath 1, Prògram 5.)

(2) ga c(h)umail: ‘being held’

‘Being held, being done, being said, being shown, being built’, etc.

Bidh am Mòd Nàiseanta ga chumail anns an Òban.

Bidh an fhèis Blas ga cumail air feadh na Gàidhealtachd.

Mòd ♂ : ga chumail fèis ♀ : ga cumail

A bheil càil ga dhèanamh ma dheidhinn?
‘Is anything being done about it?’

Bha bruidhinn gu leòr a’ dol, ach an robh mòran ga ràdh?
‘There was plenty talking going on, but was much being said?

Tha an fhianais (♀) ga sealltainn dhan diùraidh an-dràsta.
‘The evidence is being shown to the jury just now.’

Bidh na taighean ùra gan togail aig an aon àm.
‘The new houses will be being built at the same time.’