91Èȱ¬

Unbenaethau a brenhinoedd; gwladgarwyr a bradwyr; bwystfilod a saint. Y mae Michael 'Mickey' Burn MC wedi adnabod y rhain i gyd. Ac wedi eu goroesi bob un!

Bellach y mae o'n 97 mlwydd oed ac mae wedi cael ei ddweud ei fod o wedi treulio deg bywyd i bob un pawb arall.

Yn wir yn ôl ei gyfaddefiad ei hun yn ei flynyddoedd cynnar cofleidiodd dri awto-cratiaeth: Natsiaeth, Comiwnyddiaeth a Chatholigiaeth. A fo ydy'r unig un sy'n dal yn fyw sydd wedi cwrdd ag Adolf Hitler a Franklin Roosevelt.

Roedd ei dad yn ysgrifennydd, twrnai a ffrind mynwesol i'r brenin a'i fam yn aeres gyfoethog ac aeth Michael i astudio'r Clasuron yn Rhydychen lle roedd o'n ffrind a chariad i Unity Mitford fondigrybwyll a'r ysbiwr Sofietaidd Guy Burgess. Ym 1936 ymunodd Burn â'r Times ond y flwyddyn ddilynol pan ddaeth gwir gynlluniau Hitler yn amlwg fe enlistiodd.

Enillodd y Military Cross am arwain grŵp o gomandos yn 'Operation Chariot', sef y cyrch chwedlonol ar St Nazaire. Yn ystod y noson honno yng ngheg y Loire enillodd 5 o filwyr y VC - y nifer mwyaf erioed mewn un cyrch.

Fe gafodd Micky ei ddal a thra roedd yn Colditz fo oedd yn gweithio stafell radio y carcharorion. Ond doedd ei ddarlithoedd ar ddamcaniaeth Farcsiaeth ddim wrth fodd prif swyddog y carcharorion, sef yr enwog Douglas Bader. Ac er i Bader geisio gwahardd y milwyr rhag mynd i wrando ar Red Micky fel y'i galwodd methodd.

Roedd Micky'n brysur yn darlledu yn y stafell ddirgel pan ryddhawyd y castell ac ni ddarganfuwyd y stafell hyd at ddwy flynedd yn ôl pan ddigwyddodd adeiladwr gnocio twll yn y wal.

Wedi'r rhyfel ymunodd â'r Times ac fel gohebydd bu'n dyst i'r rhan fwyaf o ddigwyddiadau hanesyddol y cyfnod yn Ewrop a Rwsia. Wedi priodi Mary Booker ymgartrefodd ym Mhenrhyndeudraeth, lle buon nhw'n gymdogion ac yna'n gyfaill pennaf i'r athronydd Bertrand Russell a'i wraig olaf, Edith. Mae wedi ysgrifennu naw llyfr ffeithiol, 4 nofel a 6 chyfrol o farddoniaeth. Ac ar hyn o bryd mae o yn cael hwyl ar ddarllen a chyflwyno ei gerddi mewn gwyliau llenyddol ledled Prydain.

Rwan mae Warner Brothers yn cynhyrchu ffilm nodwedd enfawr o'i hunangofiant, 'Turned towards the sun: the extraordinary life of Michael Burn MC'. A choeliwch chi byth ond mae Michael Burn yn actio ynddo.

Yn ddiweddar fe ddaeth y criw i ffilmio Michael yn darllen rhai o'i gerddi yn y Stiwt - "a typical Welsh theatre". Yn ôl y broliant i'r ffilm bydd yn cyfleu manylion na ddatgelwyd erioed o'r blaen am fywyd llawn yr arwr hwn sydd wedi rhychwantu rhyfeloedd, cyfandiroedd a'r rhan fwyaf o'r ugeinfed ganrif.