 |
 |
|
Y Magnifficat
Gwasanaeth Nadolig 91Èȱ¬ Radio Cymru 2006
Y Magnifficat - cyflwyniad gan y gweinidog |
|
|
|
I'r ddalen flaenorol
Y Magnifficat - nid cân neis-neis!
Sylwadau y Parchedig Guto Prys ap Gwynfor
Yn dilyn darlleniad o emyn mawl Mair a adnabyddir fel Y Magnifficat traddodwyd y sylwadau hyn gan y gweinidog:
neu darllenwch beth oedd ganddo i'w ddweud, isod:
Nid cân neis-neis yw [Y Magnifficat] sy'n sôn pa mor hyfryd yw hi i fod yn fam i blentyn diniwed.
Nid mynegi gobaith y bydd y plentyn yn tyfu i fod yn hapus a gwneud yn dda iddo'i hunan a wna Mair.
Na, datganiad chwyldroadol ydyw a phwysleisia'r Dr Vivian Jones yn ei lyfr pwysig Y Nadolig Cyntaf fod yr emyn hwn fel datganiad tebyg i un o ganeuon protest Joan Baez.
Offerynnau yn llaw Duw
Mae Mair yn mynegi ei chydnabyddiaeth y dylem dderbyn taw offerynnau ydym ni i'w defnyddio gan Awdur Bywyd i gyflawni ei bwrpas ef. Dyma'r agwedd at fywyd sydd bron wedi diflannu o'n plith wrth inni fynd i gredu taw pwrpas bywyd yw i ni wneud y gorau i'n hunain.
Mae ystyr llawer mwy i'n bodolaeth na hynny!
O ddarllen y Magnifficatar ar ei ben ei hun mae'n swnio'n debyg i ddarn o waith y proffwydi gyda'i sôn am dynnu tywysogion oddi ar eu gorseddau a dyrchafu'r distadl.
Ac wrth gwrs, yr oedd Mair, fel Iddewes dda, yn gyfarwydd iawn â gwaith y proffwydi ac y mae'n eu hefelychu.
Genedigaeth wyrthiol arall
Nid y proffwydi yn unig fu'n ddylanwad arni. Un a ganodd emyn o fawl i Dduw oherwydd iddi gael gwybod ei bod yn mynd i esgor ar blentyn a fyddai'n newid hanes ei genedl oedd Hanna, mam Samuel.
Yr oedd yr enedigaeth hon yn un wyrthiol hefyd, oherwydd yr oedd Hanna yn methu a chael plant ac wedi rhoi genedigaeth canodd Hanna gân sy'n cyfleu llawer o'r hyn sy'n cael ei adleisio yn y Magnifficat:
"Y mae'n codi'r gwan o'r llwch ac yn dyrchafu'r anghenus o'r domen ... canys nid trwy rym y mae trechu" meddai.
Mae'r hanes hwn wedi dylanwadu ar y traddodiad anysgruthurol sy'n honni taw Hanna - Anna neu Ann yw'r ffurfiau diweddarach ar yr enw - yw enw mam Mair. Y gwir yw nad oes gennym syniad am ei henw.
Cerdd yw'r Magnifficat sy'n pwysleisio'r gwirionedd sylfaenol a berthyn i'r Nadolig: mae'r Meseia yn mynd i gael ei eni gyda'r bwriad o newid y ddynoliaeth a'r byd. Mewn gair, i achub y byd.
Dyna pam y defnyddir geiriau fel Ceidwad a Gwaredwr i'w ddisgrifio, ac fe glywn y rhain yn aml yn yr oedfa hon. Ni ellir mo'u hosgoi hyd yn oed pe dymunem hynny.
Geiriau sy'n cario syniadau pwerus ydynt, yn hanu o iaith wleidyddol y cyfnod hwnnw.
Mwy nag unrhyw dywysog
Cesar oedd yr un oedd yn cael ei gyfarch â'r teitlau hyn fel arfer ond dywed Mair ei bod yn mynd i esgor ar un sy'n fwy nag unrhyw dywysog, mwy na Chesar hyd yn oed.
Dibynna awdurdod a grym Cesar ar y bygythiad o drais sy'n peri ofn ac arswyd ar y bobol yn gyffredinol; ond dibynna awdurdod a grym y Gwaredwr ar gariad a thrugaredd sydd yn ennyn ymateb gorfoleddus mewn pobol.
Gorfoda ffordd Cesar o feddwl, a'i weision gwasaidd megis Herod, y bobol i blygu a derbyn trefn faterol ac anhrugarog y byd - grym yr economi a grym milwrol.
Ond y mae ffordd Gwaredwr y byd yn ein harwain i blygu gerbron awdur yr hollfyd ac yn ein dwyn i berthynas â'r Meddwl - y Gair a wnaethpwyd yn gnawd, a'r Gallu sydd yn hanfod i'r cyfan.
Ffordd trugaredd, gair sy'n cael ei ddefnyddio droeon yn y Magnifficat, yw'r ffordd hon; y ffordd a ddangoswyd gan Iesu.
Geiriau'r proffwydi
[Yn y gwasanaeth darllenwyd darnau o weithiau'r proffwydi yn rhagweld diad y Meseia.
"Daw'r darnau o lyfr y proffwyd Eseia ac fe'u datganwyd am y tro cyntaf yng nghanol cyfnod anodd iawn yn hanes y genedl Iddewig.
Yr oedd wedi ei choncro a'i gormesu gan un o superpowers yr oes, Babilonia, a rhagweld gwaredigaeth o'r cyflwr enbyd a wna Eseia; oherwydd cariad Duw at ddyn ni all adael i bobl ddioddef heb ymyrryd drwy ysbrydoli rhai i gymryd at yr awenau i'w harwain i ryddid a heddwch.
Un a wnai hynny oedd y Meseia - y Gwaredwr."]
Cliciwch i ddychwelyd i brif ddalen Oedfa Hermon ac i ddarllen cyflwyniadau eraill draddodwyd yn ystod y gwasanaeth.
I'r ddalen nesaf
|
|
|
|
|
 |
 |
 |
|
Ìý