91ȱ

Ffyrdd o fyw’r tlawd a’r cyfoethogDeddfwriaeth y llywodraeth a Deddf Tlodion 1601

Er bod cyfoeth rhai pobl wedi cynyddu yn ystod oes Elisabeth, roedd bywyd i’r mwyafrif yn anodd iawn. Cynyddodd tlodi a diweithdra yn ystod teyrnasiad Elisabeth. Beth oedd y gwahaniaethau rhwng bywydau’r tlawd a’r cyfoethog yn ystod oes Elisabeth?

Part of HanesOes Elisabeth, 1558-1603

Deddfwriaeth y llywodraeth gan gynnwys Deddf Tlodion 1601

Doedd llywodraethau’r Tuduriaid ddim yn gwybod yn iawn beth i’w wneud am y tlawd, oherwydd mewn sawl ffordd, doedden nhw ddim yn deall achosion tlodi.

Credwyd yn gyffredinol bod nifer ohonyn nhw’n ddiog ac yn gwrthod gweithio. Serch hynny, wrth i deyrnasiad Elisabeth fynd yn ei flaen, gwnaed sawl ymgais i wahaniaethu rhwng y rheini na allai weithio a'r rheini oedd yn gwrthod gweithio. Cyflwynwyd amrywiaeth o fesurau i ddelio â’r naill a’r llall.

Felly, pasiwyd nifer o ddeddfau yn ystod y teyrnasiad oedd, i ryw raddau, yn derbyn cyfrifoldeb y llywodraeth i edrych ar ôl y tlawd oedd yn haeddu help. Serch hynny, roedden nhw hefyd yn ceisio darbwyllo’r tlawd oedd ddim yn haeddu help drwy gosbi a chrwydrwyr.

Deddf a BlwyddynMesurau a gymerwyd
Statud y Llafurwyr 1563Roedd bechgyn yn dilyn prentisiaeth am saith mlynedd. Y bwriad oedd creu swyddi a chadw cardotwyr posib oddi ar y strydoedd.
Deddf Crwydraeth 1572Defnyddiwyd cosbau llym i rwystro crwydraeth. Ail-gyflwynwyd y gosb eithaf. Byddai’n rhaid i bobl leol dalu treth y tlodion. Roedd y rheini oedd yn goruchwylio’r tlawd yn helpu Ynadon Heddwch i weinyddu cymorth i’r tlawd.
Deddf Cymorth y Tlodion 1576Adeiladwyd Carchardai ym mhob sir. Byddai’r rheini oedd yn gwrthod gweithio yn cael eu hanfon yno. Byddai’r bobl oedd yn gwrthod talu treth y tlodion yn cael eu cosbi.
Deddf Cymorth y Tlodion 1598Penodwyd pedwar Goruchwyliwr ym mhob plwyf. Roedd rhaid i drigolion dalu treth y tlodion gorfodol i gefnogi’r tlawd. Daethpwyd o hyd i waith i ddynion a menywod abl.
Deddf Cosbi Dihirod 1598Cafodd y gosb eithaf ei wahardd, ond byddai unrhyw un oedd yn cael eu dal yn cardota yn cael eu chwipio a’u dychwelyd i’w plwyf eu hunain. Anfonwyd unrhyw un oedd yn ansicr o’i blwyf genedigol i’r Carchardy.
Deddf a BlwyddynStatud y Llafurwyr 1563
Mesurau a gymerwydRoedd bechgyn yn dilyn prentisiaeth am saith mlynedd. Y bwriad oedd creu swyddi a chadw cardotwyr posib oddi ar y strydoedd.
Deddf a BlwyddynDeddf Crwydraeth 1572
Mesurau a gymerwydDefnyddiwyd cosbau llym i rwystro crwydraeth. Ail-gyflwynwyd y gosb eithaf. Byddai’n rhaid i bobl leol dalu treth y tlodion. Roedd y rheini oedd yn goruchwylio’r tlawd yn helpu Ynadon Heddwch i weinyddu cymorth i’r tlawd.
Deddf a BlwyddynDeddf Cymorth y Tlodion 1576
Mesurau a gymerwydAdeiladwyd Carchardai ym mhob sir. Byddai’r rheini oedd yn gwrthod gweithio yn cael eu hanfon yno. Byddai’r bobl oedd yn gwrthod talu treth y tlodion yn cael eu cosbi.
Deddf a BlwyddynDeddf Cymorth y Tlodion 1598
Mesurau a gymerwydPenodwyd pedwar Goruchwyliwr ym mhob plwyf. Roedd rhaid i drigolion dalu treth y tlodion gorfodol i gefnogi’r tlawd. Daethpwyd o hyd i waith i ddynion a menywod abl.
Deddf a BlwyddynDeddf Cosbi Dihirod 1598
Mesurau a gymerwydCafodd y gosb eithaf ei wahardd, ond byddai unrhyw un oedd yn cael eu dal yn cardota yn cael eu chwipio a’u dychwelyd i’w plwyf eu hunain. Anfonwyd unrhyw un oedd yn ansicr o’i blwyf genedigol i’r Carchardy.

Deddf Tlodion 1601

Yn 1601, pasiwyd deddf arall ar gyfer rhoi Cymorth i'r Tlawd. Cafodd ei alw’n Ddeddf Tlodion Elisabeth a pharhaodd am dros 200 mlynedd. Yn y bôn, daeth â holl Ddeddfau’r Tlodion blaenorol at ei gilydd yn un ddeddf, gan sefydlu fframwaith gyfreithiol i geisio datrys problemau’r tlawd.

Roedd hefyd yn annog sefydlu . Dyma lefydd gafodd eu hadeiladu a’u cefnogi gan roddion preifat oedd fod i ofalu am y tlawd oedd yn haeddu help.

Y pedwar darn o ddeddfwriaeth allweddol yn Neddf y Tlodion.
Figure caption,
Egwyddorion Deddf Tlodion 1601

Cynnydd yn nifer y crwydrwyr

Mae’n ymddangos bod y bwlch rhwng y cyfoethog a’r tlawd wedi ehangu yn ystod teyrnasiad Elisabeth. Ni wnaeth Elisabeth ddatrys problem crwydrwyr a thlodi, gan fod nifer y crwydrwyr wedi cynyddu mewn gwirionedd yn ystod ei theyrnasiad.

Roedd anfon crwydrwyr i’r Carchardy yn eu cadw oddi ar y strydoedd ond nid oedd hynny’n egluro pam eu bod nhw ar y strydoedd yn y lle cyntaf. Yn yr un modd, roedd eu hanfon o un lle i’r llall ond yn pasio’r broblem o un dref neu bentref i’r llall.

Serch hynny, roedd sylweddoli bod rhai pobl ddim yn gallu cefnogi eu hunain yn gam ymlaen. Aeth deddfau’r tlodion a basiwyd yn ystod ei theyrnasiad ryw ffordd at rwystro pobl rhag crwydro’r ffyrdd. Roedd y cymysgedd hwn o gyfreithiau, elusen breifat ac ymdrechion awdurdodau’r trefi wedi helpu i reoli’r sefyllfa.

Ni wnaeth criwiau o gardotwyr crwydrol wrthryfela yn erbyn cymunedau lleol, a gofalwyd am y tlawd yn eu trefi a’u pentrefi eu hunain cyn belled â phosibl.