91�ȱ�

Roedd Ardrefniant Crefyddol Oes Elisabeth yn 1559 fod i roi sefydlogrwydd crefyddol i Gymru a Lloegr. Ac i raddau helaeth llwyddodd i wneud hynny yn y 1560au. Roedd gwrthwynebiad uchelwyr Catholig Tŷ’r Arglwyddi i’w chynlluniau yn sioc i Elisabeth a sylweddolodd fod nifer o bobl dal yn Gatholig, mwyafrif y bobl o bosib, felly troediodd Elisabeth yn ofalus yn y blynyddoedd yn dilyn yr Ardrefniant.

O ganlyniad, dilynwyd polisi o oddefiant tuag at y Catholigion. Nid oedd Protestaniaeth yn cael ei orfodi’n llym ac nid oedd cosbau reciwsantiaeth wastad yn cael eu gorfodi. Roedd sawl rheswm am hynny.

• Roedd hi’n bosib y gallai’r pwerau Catholig yn Ewrop geisio ymyrryd pe byddai erledigaeth y Catholigion yn digwydd.
• Roedd nifer o uchelwyr Catholig pwerus yng Nghymru a Lloegr, yn enwedig yng Ngogledd Lloegr.
• Roedd nifer o bobl yn Gatholig ac roedd angen eu teyrngarwch ar Elisabeth er mwyn bod yn Frenhines lwyddiannus.

Serch hynny, erbyn diwedd y 1560au, dechreuodd cyfres o ddigwyddiadau i herio polisi goddefgarwch Elisabeth, gan arwain at safbwynt llymach. Dyma fyddai’r bygythiad pennaf i Elisabeth am yr 20 mlynedd nesaf.