91�ȱ�

Y gwaharddiad

Ar 16 Ionawr 1920, daeth y Deunawfed Gwelliant i'r Cyfansoddiad i rym, gan wneud gwerthu alcohol yn anghyfreithlon yn UDA.

• Bwriad Deddf Volstead, 1919, oedd rhoi'r gwelliant ar waith a phennu cosbau am dorri'r ddeddf newydd.
• Rhoddodd nifer o fudiadau, er enghraifft y Gynghrair Gwrth-Salŵn ac Undeb Dirwest Cristnogol y Menywod, a rhai grwpiau crefyddol fel y Methodistiaid a'r Bedyddwyr, bwysau ar y llywodraeth i wahardd cynhyrchu a gwerthu alcohol.
• Roedden nhw'n honni mai gwaith y diafol oedd alcohol a'i fod yn mynd yn erbyn Cristnogaeth. Roedden nhw'n dweud ei fod yn cynyddu troseddu, dyddiau i ffwrdd o'r gwaith a thrais yn y cartref.

Bywyd yn ystod y gwaharddiad

Roedd yn anodd gorfodi Deddf Volstead. Roedd y galw am alcohol yn parhau'n uchel felly roedd gangsters yn ei werthu’n anghyfreithlon ac yn gwneud arian sylweddol wrth wneud hynny. Ceisiodd y gangiau reoli hyn, a galwedigaethau eraill, fel racedi amddiffyn a mannau cudd i gamblo. Wrth i'r gangsters ddechrau gwerthu alcohol, dechreuodd troseddu cyfundrefnol.

• Bootleggers oedd yr enw ar bobl oedd yn gwerthu alcohol, eg Al Capone.
• Byddai rum-runners yn smyglo diodydd i UDA o Ganada a Mexico.
• Byddai moonshiners yn distyllu eu diodydd eu hunain gartref.
• Agorodd clybiau yfed anghyfreithlon o'r enw speakeasies ac erbyn 1925 roedd dros 10,000 o'r rhain yn Efrog Newydd yn unig.
• Roedd mwy o lygredd wrth i'r gangsterslwgrwobrwyo swyddogion yr heddlu, barnwyr a gwleidyddion fel eu bod yn anwybyddu eu gweithgarwch anghyfreithlon.
• Ni allai'r system gyfreithiol ymdopi â'r holl droseddu ac felly ceisiodd y llywodraeth ddatrys y broblem drwy benodi Comisiynydd y Gwaharddiad, John F Kramer, yn 1921 a chyn hir sefydlodd garfan o 3,000 o asiantwyr.
• Yn 1924 sefydlwyd Y Biwro Archwilio (yr FBI yn ddiweddarach) o dan J Edgar Hoover. Roedd dulliau caletach gan ei ddynion ef.

Methiant oedd ceisio gorfodi Deddf y Gwaharddiad. Doedd dim digon o asiantwyr, roedden nhw ar gyflogau isel ac yn hawdd eu llwgrwobrwyo. Roedd hi'n amhosibl perswadio yfwyr i newid arfer oes.