91Èȱ¬

Bu'n flwyddyn i'w chofio i'r Cymry ar y meysydd chwarae... cymaint felly fel bod gohebydd chwaraeon 91Èȱ¬ Cymru Iwan Griffiths wedi rhannu ei adolygiad o'r flwyddyn yn ddwy ran.

Dyma'r rhan gyntaf, sy'n canolbwyntio ar lwyddiannau'r Cymry ar gaeau rygbi a phêl-droed y byd yn ystod 2013.

Colli'r wythfed gêm yn olynol. Dyna sut ddechreuodd y flwyddyn i dîm Rygbi Cymru, gyda'r golled i'r Gwyddelod yn creu'r rhediad gwaetha' o gemau mewn degawd.

Pwy bryd hynny fyddai wedi rhagweld y byddai'r union dîm hwnnw, cwta fis yn ddiweddarach yn codi tlws Pencampwriaeth Y Chwe Gwlad am yr ail flwyddyn yn olynol? Melysach fyth oedd gwneud hynny drwy roi crasfa i Loegr.

Ychydig o syndod wedi'r perfformiad graenus hwnnw ym mis Mawrth oedd gweld pymtheg Cymro ymhlith Llewod Warren Gatland.

Roedd deg o'r Cymry hynny yn y tîm gipiodd y gyfres yn y prawf olaf tyngedfennol yn Sydney - ond dim lle i Brian O'Driscoll! Do cafodd y penderfyniad hwnnw ei feirniadu, ond wedi llwyddiant, fe ddaeth clod, a chydnabyddiaeth mewn tair seremoni nodedig mai Warren Gatland oedd Hyfforddwr gorau'r flwyddyn.

Tra bod y Llewod yn rhuo, ychydig iawn o dân ddoth o enau'r ddraig mas yn Siapan. Er i dîm o Gymry ifanc grafu trwy'r prawf cyntaf, roedd colli'r ail yn embaras.

Roedd y bois dan ugain oed yn creu argraff yn y cyfamser, ond er cyrraedd rownd derfynol Cwpan y Byd, y Saeson ifanc aeth â hi.

Dan gysgod y siom hwnnw, y mae'r rhanbarthau hefyd yn gorwedd eleni. Doedd 'na ddim cynrychiolaeth yn chwarteri Cwpan Heineken, a'r Scarlets wrth orffen yn bedwerydd oedd orau yn y Pro12.

Dychwelyd 'naeth sêr y Llewod i'r garfan genedlaethol, ond ennill dwy a cholli dwy oedd hanes yr Hydref, ac mae colli 22 mas o 23 i fawrion hemisffer y de yn ystadegyn anffodus.

Os yw'r erthygl yn dechrau diflasu, beth am droi at y pêl-droedwyr i godi'r galon?

Am y tro cyntaf ers tymor 1961/1962, roedd Caerdydd yn nôl yn y brif adran. Ond rhaid oedd newid lliw cyn cael llwyddiant.

Yn eu hail dymor yn yr Uwch Gynghrair, mwynhau taith fws awyr agored arall drwy strydoedd Abertawe naeth yr Elyrch. Nid am orffen yn nawfed yn y tabl, ond am gipio Cwpan y Gynghrair, a chyda hynny, sicrhau lle yn Ewrop.

Roedd 'na brynhawn Cymreig yn Wembley! A sicrwydd y byddai un tîm yn dianc o'r Gyngres. Ar ôl chwarter canrif yn y diffeithwch, Casnewydd sydd bellach yn chwarae yn y Gynghrair Bêl-droed diolch i ddwy gôl hwyr yn y gêm ail gyfle.

Yn anffodus i'r cefnogwyr yng ngogledd y wlad, Wrecsam ildiodd y ddwy gôl hwyr. Gyda thymor arall yn Uwch Gynghrair Skrill o'u blaenau felly, rhaid oedd cymryd cysur yn y tlws oedd eisoes yng nghabinet y Cae Ras.

Ar ymweliad cyntaf y clwb a Wembley, fe adawodd Wrecsam gyda Thlws FA Lloegr yn eu meddiant.

Er yr amheuaeth ar un cyfnod, Chris Coleman yw'r rheolwr Cenedlaethol o hyd, er bod ei dim mor bell ag erioed o gyrraedd Cwpan y Byd.

Os mai tlawd oedd ymgyrch tîm Cymru, nid felly cyfrif banc Bale, Brenin y Bernebeu, a chwaraewr dryta'r byd. Hyd yma mae'r dewin 'di dangos ei barodrwydd i ddychwelyd o grafangau Real Madrid i chwarae dros ei wlad.

A gydag Aaron Ramsey'n tanio dros y Gunners, pwy a ŵyr beth allai'r ddau neud ar y cyd mewn crys coch.

Yn anffodus, rhaid dychwelyd cyn cloi at wleidyddiaeth y ddwy gamp.

Ydy, mae'n ymddangos na fydd pontydd Hafren na'r Fenai gyda'i gilydd yn croesi'r bwlch sy'n gwahanu'r rhanbarthau rygbi a'r Undeb.

Arian a phŵer sy'n sail i'r dadlau, gyda chwaraewyr rhyngwladol yn eu niferoedd yn gadael i chwarae naill ai'n Lloegr neu'n Ffrainc yn rhan sylweddol o'r broblem.

Heb ddiwedd o fewn golwg i'r anghydfod, fyddai angen nofel, nid erthygl i fanylu'n rhagor ar y pwnc yma.

A rhaid cloi gyda Malky. Mae cefnogwyr Clwb ±Êê±ô-»å°ù´Ç±ð»å Caerdydd wedi derbyn anrheg Nadolig cynnar gan Vincent Tan. Na, posib na fydd y perchennog a'r rheolwr yn cyfnewid cardiau Nadolig, ond rhyddhad i'r Adar Gleision fod Mackay yn cael aros... am y tro.