Main content
Sorry, this episode is not currently available

Na bha tachairt sa Chiad Chogadh ceud bliadhna an ama seo. Le Gilleasbuig MacDhòmhnaill. Events of the last three weeks in World War One one hundred years ago.

Air 20mh den Ghiblein, 1918, leig am Morair Derby, Ministeir na Stàit airson a' Chogaidh, dheth a dhreuchd. Chaidh àite a ghabhail le Viscount Alfred Milner. B' e am Morair Derby a stèidhich na "Pal's Battalions", a bha leigeil le fireannaich à sgìre shònraichte gabhail dhan arm còmhla agus sabaid còmhla san aon bhatàilian. Fhuair seo mòran taic an toiseach, ach, ri linn, chunnacas bailtean is sgìrean a' call am fir cha mhòr air fad aig Blàr an Somme ann an 1916. Bha Derby ainmeil cuideachd airson an Derby Scheme mar a dh'innseas Gilleasbuig MacDhòmhnaill dhuinn.

Agus bha call-beatha eileanach aig muir cuideachd. Air SS Llwyngwair chailleadh Iain Mac an Lèigh, mac Màiri Sheòrais "Sherridh" à Bail' an Truiseil ann a Leòdhas. Dh'innis Gazette Steòrnabhaigh an eachdraidh iongantach aig Iain mar a chluinneas sinn.

Bha fios ann am pàipear-naidheachd an Òbain aig toiseach a' Chèitein 1918 mu naidheachd-bàis fear de churaidhean na Gearmailt, Baron von Richthofen, à feachd-adhair na Gearmailt, a bhiodh na chall mòr dhaibh le cho soirbheachail 's a bha e air a bhith.

Air 29mh den Ghiblean 1918 thug Blàr Scherpenberg, ris an canar cuideachd Blàr Lys no an ceathramh blàr Ypres, ionnsaigh Ghearmailteach an Earraich gu crìch. Anns an aithisg aige dh'innis Sir Dùghlas Haig mar a thachair air an latha dheireannaich seo.

Agus cluinnidh sinn cuideachd iomradh air òraid mu Achd Ùr an t-Seirbheis Armailteach. B' e Sir Dòmhnall MacIllEathain, mac greusaiche a rugadh an Cill mo Luthaig ann an Tiriodh a rinn an òraid. Bha Sir Dòmhnall na bhall pàrlamaid Libearalach 's bha e a' bruidhinn aig Tribunal Thaigh nan Cumantan air mar a bha e an aghaidh fir na bu shine na 47 a bhith air an gairm.

Às leth boireannaich na rìoghachd sgrìobh a' Bhanrigh Màiri gu na fir a bha sabaid ag innse cho moiteil agus a bha i ast' agus bha Sir Dùghlas Haig air freagairt.

Ann an Tiriodh choinnich comataidh a chaidh a stèidheachadh airson airgead a thogail mar phàirt de dh'iomairt air an robh Scottish War Weapons Week. Dh'innis an t-Urramach Iain Stiùbhart gu robh muinntir an eilein air suim mhòr a chruinneachadh - luach aon phlèan 'Scout' agus deich grad-ghunnaichean.

Faisg air Ypres chaidh Seumas MacLeòid à Calanais ann a Leòdhas a mharbhadh. B' e an aon mhac a bh' aig Iseabail NicLeòid a bha a' fuireach aig an àm ann an Steòrnabhagh. Cha robh Seumas ach còig bliadhna deug is dà sheachdain nuair a ghabh Rèisimeid Earra-Ghàidheal agus Shutharlann e, an dèidh dha a ràdh gu robh e seachd bliadhna deug is dà mhìos. Cha deach lorg fhaighinn air corp Sheumais a-riamh agus cluinnidh sinn mun litir thiamhaidh a sgrìobh a mhàthair gu Oifis Clàraidh an Airm ann am Peairt.

30 minutes

Last on

Sun 20 May 2018 13:00

Broadcasts

  • Mon 14 May 2018 12:00
  • Mon 14 May 2018 22:00
  • Sun 20 May 2018 13:00