91Èȱ¬

Mae cannoedd o fyfyrwyr ar draws Cymru yn bwriadu cynnal streic rhent yn erbyn eu prifysgolion.

Yn ôl trefnwyr yr ymgyrchoedd ym mhrifysgolion Caerdydd, Abertawe a Bangor, dyw myfyrwyr ddim wedi cael yr hyn a dalwyd amdano o ran mynediad i'w hystafelloedd, a dyw cynigion eu prifysgolion ddim yn ddigon da.

Mae'r protestio ychydig yn dawelach na'r arfer wrth i'r ymgyrchu droi at y we, ond ni fydd hynny'n tawelu'r neges medd y myfyrwyr.

Mae myfyrwyr ar draws Cymru wedi bod yn galw ar eu prifysgolion i gynnig ad-daliadau am eu llety - gan ddweud nad ydyn nhw wedi treulio gymaint o amser yn eu stafelloedd oherwydd cyfyngiadau Covid-19.

Mae prifysgolion yn dweud mai ymateb i gyngor y llywodraeth oedden nhw drwy ofyn wrth fyfyrwyr i beidio a dychwelyd i gampysau, ac mae rhai prifysgolion wedi cynnig ad-daliadau - ond eraill heb.

Yn sgil hynny mae rhai myfyrwyr wedi penderfynu mynd cam ymhellach - gyda streiciau rhent yn cael eu cynnal yng Nghaerdydd, Abertawe a Bangor.

Cynllun y myfyrwyr yw canslo eu debyd uniongyrchol, gan ddal miloedd o bunnau yn ôl o'u prifysgolion.

Er bod Prifysgol Bangor wedi cynnig ad-daliad o 10% i'w myfyrwyr nhw, dyw ymgyrchwyr fel Rhodri Prysor ddim yn credu bod hynny'n ddigon.

"Mae 'na lawer, llawer o fyfyrwyr sydd heb fod yn eu hystafell o gwbl ers mis Medi," meddai.

"Mae hynny'n fisoedd heb fod yn eu hystafelloedd, heb eu defnyddio, a dydy 10% ddim yn cyfro hynny - dylen nhw ddim gorfod talu.

"Er bod y brifysgol wedi addo y byddai popeth yn iawn mwy neu lai - popeth yn normal - dydy hynny heb ddigwydd."

O siarad gyda'r trefnwyr yn y tair dinas, mae dros 300 eisoes wedi dweud y byddan nhw'n ymgyrchu - gyda'r ffigwr hwnnw yn cynyddu'n ddyddiol.

Bore dydd Iau fe ddywedodd Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant y bydd yn cynnig ad-daliad ffioedd llety i fyfyrwyr nad ydynt wedi dychwelyd i lety o eiddo'r brifysgol tra bod addysgu yn cael ei gyflwyno ar-lein yn unig.Dywedodd Prifysgol De Cymru hefyd y byddai 'gwyliau taliadau' ar ffioedd llety myfyrwyr o 4 Ionawr hyd at 12 Chwefror, ac fe fydd ad-daliad yn cael ei ddarparu am y cyfnod yma i'r myfyrwyr sydd wedi talu am y flwyddyn yn llawn yn barod.

Ddydd Mercher fe gadarnhaodd Prifysgol Caerdydd y byddai myfyrwyr yn eu llety nhw, sydd ddim wedi dychwelyd, yn cael ad-daliad - a hynny am y cyfnod nad oes modd dychwelyd.

Ond ni fydd yr ad-daliad hwnnw yn dod tan fis Ebrill.

Dywedodd Prifysgol Abertawe y byddan nhw hefyd yn cynnig ad-daliad i'r rhai sydd ddim wedi gallu dod yn ôl i'w llety yn y brifysgol.

Mae Prifysgol Aberystwyth wedi dweud y gall fyfyrwyr wneud cais am ad-daliad 100% o ffioedd am bob wythnos nad ydynt yn defnyddio eu llety.

Ond yn ôl ymgyrchwyr yng Nghaerdydd ac Abertawe, dyw'r cynigion yma ddim yn ddigon da.

Dywedodd Ibrahim Khan o Gaerdydd y dylid cynnig ad-daliad yn syth.

"Mae'n rhy hwyr. Dyw e ddim yn delio gyda'r broblem o bwysau ariannol sydd ar fyfyrwyr nawr," meddai.

"Fe ddylai'r brifysgol roi ad-daliad i ni nawr yn hytrach nag yn ystod y taliadau mis Ebrill."

Ond mae 'na oblygiadau o ymgyrchu trwy beidio talu rhent.

Dywedodd Siôn Fôn, sy'n arbenigo mewn cyfraith landlordiaid a thenantiaid gyda chyfreithwyr Darwin Gray: "Faswn i'n eu hannog nhw i drafod o gyda'u teulu ac undeb myfyrwyr cyn cymryd unrhyw gamau rhag ofn ei fod o'n cael unrhyw oblygiadau yn y dyfodol iddyn nhw.

"Faswn i'n disgwyl fod 'na achos yn medru dod yn eitha' hawdd am fod rhywun ddim yn talu rhent.

"Fysa'r myfyrwyr efo achos yn erbyn y brifysgol? Efallai.

"Yn y pendraw, os ydy'r brifysgol yn cymryd camau cyfreithiol, mae'r achos yn mynd i'r llys a bod y myfyrwyr yn colli, a dal ddim yn talu'r rhent, mi fasai hynny yn dangos ar sgôr credyd neu pan yn trio am forgais neu gerdyn credyd."

Dywedodd llefarydd ar ran Prifysgol Caerdydd mai rhesymau technegol oedd yn golygu bod yn rhaid aros tan fis Ebrill cyn cynnig ad-daliad.

Dywedodd Prifysgol Bangor nad oedden nhw am ychwanegu at y cyhoeddiad y byddan nhw'n cynnig ad-daliad o 10%.

Mae Prifysgol Abertawe yn dweud na fyddan nhw'n anfon bil i fyfyrwyr sydd â llety prifysgol tan fis Mai er mwyn gallu edrych ar achosion.

Fe ddywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru ei bod hi ond yn deg bod myfyrwyr yn gymwys i dderbyn ad-daliad am y cyfnod lle bo'u cwrs ar-lein yn unig, ac maen nhw'n croesawu camau gan brifysgolion i ddelio â hyn.

Ychwanegodd fod y llywodraeth yn ystyried sut y gallan nhw gynnig cymorth pellach i fyfyrwyr a phrifysgolion.