Dyddiadur Dyddiol (2)
Briwsion bob dydd
Nodiadau dyddiol o faes yr Urdd
Yr oedd cryn siarad ar faes yr Urdd fore ddoe am y ciw.
Nid yn gymaint y Cyw oedd yno i dynnu sylw at ddarpariaeth newydd rhaglenni plant S4C ond y ciw o geir oedd yn ymestyn ar un adeg yr holl ffordd o fynedfa'r Eisteddfod i'r A55 yn 么l rhai.
Trafferthion traffig cyntaf yr 糯yl a hynny yn y glaw cyntaf i syrthio.
Ond er nad oedd yr haul yn gwenu dim ond dan draed yr oedd hi'n wlyb ac ni tharfodd hynny rhyw lawer ar yr 20,087 a ddaeth yno.
Mwy na hyn
Mae yna ymadroddion y mae rhywun yn eu clywed yn aml yn ystod Eisteddfod yr Urdd.
Mae "Yn fraint ac yn anrhydedd" ac "Mae nyled i'r Urdd" yn eu plith.
Un arall a glywir sawl gwaith yn ystod pob Eisteddfod yw fod yr Urdd fel mudiad yn fwy, yn llawer mwy, na dim ond Eisteddfod.
Ac fe'i dywedwyd am y tro cyntaf eleni yn ystod cynhadledd i'r Wasg fore ddoe gyda'r Prif Weithredwr, Efa Gruffudd Jones, yn rhibidiresu ystadegau i brofi'r pwynt.
Dros 35,000 wedi cymryd rhan yng ngweithgareddau chwaraeon yr Urdd.
Dros gant o ysgolion cynradd yn cymryd rhan mewn cystadlaethau traws gwlad cenedlaethol fis Mai.
Cynnydd o 22 o dimau p锚l-droed uwchradd ym mhencampwriaeth y mudiad.
Ac mewn twrnamaint rygbi saith dyn fis Ebrill, 147 o dimau'n cystadlu gan wneud hon y gystadleuaeth Rygbi Saith Bob Ochr fwyaf yng Nghymru!
"Yr Urdd," meddai, "yw'r unig gorff sy'n cynnig pencampwriaethau cenedlaethol mewn ystod eang o gampau yn cynnwys nofio, p锚l-droed, rygbi, traws gwlad ac aquathon."
Ac nid math o ddillad isaf ydi hwnnw - aquathong!
Canmolodd hefyd y ffaith i'r nifer o wirfoddolwyr ifanc a dderbyniodd hyfforddiant wedi ei achredu ddyblu i 323.
"Mae chwaraeon," yn ddull gwych o ddenu pobl ifainc i ddefnyddio eu Cymraeg," meddai Efa Gruffudd Jones.
Yn nwylo'r heddlu
Ac yr oedd ddoe yn ddiwrnod i gydnabod y rhai hynny a wnaeth ymdrech fwy na'r cyffredin i ddefnyddio eu Cymraeg gyda Rachel Perry o Gaerdydd yn cael ei hanrhydeddu 芒 Medal y Dysgwyr - a chynnal wedyn nifer o gyfweliadau dwys 芒'r cyfryngau yn amyneddgar a chwrtais mewn Cymraeg gl芒n.
Ei gwobr hi, gyda llaw, wedi ei noddi gan Heddlu Gogledd Cymru a Gwasanaeth Erlyn y Goron.
Pen-blwydd
Llwyddiant arall a ddathlwyd ddoe oedd y cylchgrawn Cip yn dathlu ei ben-blwydd yn 21 oed gyda theisen arbennig ac yng nghwmni dau o s锚r y teledu.
Cip yn olynydd i Cymru'r Plant a fu'n ddeunydd darllen poblogaidd ymhlith plant Cymraeg mewn dyddiau cyn bo llawer o s么n am deledu a phan oedd darllen a chwarae yn rhan naturiol o fywyd plant.
Pa brotest
Bydd y rhai sy'n cofio Cymru'r Plant a phethau felly yn cofio hefyd brotestiadau oedd yn rhan mor gyffrous o wythnos Eisteddfod yr Urdd ar un adeg.
Ond rhywbeth a berthyn i ddoe yw gwleidyddion yn cael eu hymlid a'u herlid ar draws y maes gan helgwn iaith a chafodd yr ychydig wleidyddion sydd wedi ymweld 芒'r Eisteddfod hyd yn hyn rwydd hynt i grwydro'r maes mewn hamdden.
A phan soniodd rhywun am brotest gan Gymdeithas yr Iaith ddydd Llun, yr ymateb oedd, "Pa brotest?"
Arwydd pellach fod yr oes yn newid.
Derbyn cyfrifoldeb
Mewn oes pan yw pobl mor amharod i dderbyn cyfrifoldeb ac mor barod i fwrw bai ar bobl eraill yr oedd hi'n iechyd clywed Arwel Hughes Roberts, cyfarwyddwr sioe plant yr ysgolion cynradd, yn dweud wrth fynegi'n wylaidd ei ansicrwydd cyn y llwyfaniad cyntaf neithiwr;
"Mi wna i dderbyn unrhyw feirniadaeth - ond nid fi fydd biau'r clod os bydd yn llwyddiant."
Mor aml mae rhywun yn gweld y gwrthwyneb yn digwydd.
Ar fore tamp arall - I'r Maes . . .
