91热爆

Math fab Mathonwy

Darluniau gan Jemima Lee

Brenin Gwynedd oedd Math. Ni fyddai byw heb fod ei draed yng ngh么l morwyn, oni bai ei fod yn rhyfela. Ei droedog oedd Goewin, y ferch yr oedd Gilfaethwy yn ei charu. Cynlluniodd Gwydion, y dewin, ryfel rhwng Gwynedd a Deheubarth er mwyn i Math adael y llys.

Treisiodd Gilfaethwy Goewin tra oedd Math yn rhyfela. Lladdwyd milwyr di-rif mewn brwydr anferthol ei maint, ac yna lladdwyd Pryderi, brenin Deheubarth.

Daeth Math adref o'r rhyfel a chlywed stori Goewin. Gwnaeth Math iawn iddi drwy ei phriodi. Cosbodd Gilfaethwy a Gwydion drwy eu troi'n geirw am flwyddyn, yn foch am flwyddyn, ac yn fleiddiaid am flwyddyn, a chawsant epil gyda'i gilydd bob blwyddyn. Yna trowyd y ddau yn 么l yn ddynion, a'u hepil yn blant, ac aethant yn 么l i fyw i'r llys at Math.

Daeth Arianrhod i'r llys un diwrnod a gadael babi yno. Magodd Gwydion ef am bedair blynedd. Cas芒i Arianrhod y bachen a thyngodd na ch芒i fyth enw nac arfau, ac na fyddai dim un ferch ar y ddaear yn ei briodi. Er gwaethaf bygythion Arianrhod llwyddodd Gwydion i gael enw i'r bachgen - Lleu Llaw Gyffes - a'i arfogi'n filwr.

Gan nad oedd neb ar y ddaear yn fodlon ei briodi casglodd Gwydion flodau'r deri, banadl, ac erwain, a swyno ohonynt ferch brydferth o hud a lledrith. Galwyd hi'n Blodeuwedd. Priododd Lleu hi a mynd i fyw i Ardudwy.

Pan oedd Lleu i ffwrdd gwelodd Blodeuwedd Gronw Pebr yn hela hydd. Croesawodd ef i'r llys a syrthiodd mewn cariad ag ef. Dymunai ei briodi.

Gwyddai Blodeuwedd y byddai'n anodd lladd ei g诺r. Dim ond un ffordd y gallai Lleu farw, ac roedd hynny'n gyfrinach. Cymerodd arni ei bod am wybod ei gyfrinach er mwyn ei ddiogelu rhag perygl.

Sibrydodd Lleu wrthi y byddai'n rhaid i'r llofrudd dreulio blwyddyn yn gwneud picell, heb wneud dim ohoni ond yn ystod yr offeren ar ddydd Sul. Pan fyddai Lleu yn ymolchi ar lan afon mewn baddon a tho arno, ac un droed iddo ar ymyl y baddon a'r llall ar gefn bwch, petai rhywun yn ei daro 芒'r bicell byddai'n marw.

Lluniodd Gronw bicell a tharo Lleu 芒 hi. Sgrechiodd Lleu sgrech erchyll, trowyd ef yn eryr, ac ehedodd i ffwrdd.

Priododd Gronw a Blodeuwedd, a thristaodd Gwydion yn fawr. Aeth i Arfon i chwilio am Lleu, a chlywodd fod hwch taeog ym Maenor Bennardd yn dianc o'r twlc bob nos. Dilynodd Gwydion hi at f么n coeden. Ar ei brig roedd eryr. Canodd Gwydion englynion iddo i geisio ei ddenu i lawr. O'r diwedd disgynnodd yr eryr ar lin Gwydion a chyffyrddodd y dewin ynddo 芒'i hudlath.

Lleu yn wir ydoedd, ac edrychai'n druenus o denau. Dan law meddygon gorau Gwynedd, ymhen blwyddyn roedd yn holliach. Rhoddodd Lleu ei fryd ar gosbi Gronw a Blodeuwedd.

Dihangodd Blodeuwedd a'i morynion i'r mynydd, gan edrych yn 么l i weld a oedd Lleu yn eu dilyn. Ni welodd neb y llyn oedd o'u blaenau a boddodd pawb ond Blodeuwedd. Daliodd Gwydion hi a'i throi'n dylluan. Gorchmynnodd nad oedd hi i ddangos ei hwyneb liw dydd fyth eto, ac y byddai'r adar eraill yn ei chas谩u a'i churo bob tro y gwelent hi. Dyna fyddai ei chosb.

Yna cosbwyd Gronw drwy ei orfodi i sefyll yn yr un lle ag oedd Lleu yn sefyll pan gafodd ei daro 芒'r bicell, a gadael i Lleu daflu picell wenwynig ato ef. Cafodd Gronw roi carreg rhyngddo ef a Lleu. Anelodd Lleu ei bicell yn ofalus. Hyrddiodd hi 芒'i holl nerth nes iddi fynd drwy'r garreg a thrwy asgwrn cefn Gronw a'i ladd yn gelain gorn.

  • Rhowch gynnig ar 'Taro'r Targed' - g锚m Math fab Mathonwy

  • Llyfrnodi gyda:

    Chwedlau Myrddin

    Morgana

    Straeon a gemau

    Ewch ar anturiaethau gyda'r cymeriadau yn ein gemau a straeon cyfoes.

    Dysgu

    Celtiaid

    Celtiaid

    Straeon a ffeithiau difyr am fyd y Celtiaid o Oes yr Haearn yng Nghymru.

    Ysgolion

    Darlun o Cromwell yn diddymu'r Senedd Hir

    Help Hanes

    Erthyglau defnyddiol am hanes Cymru drwy'r oesau ar gyfer disgyblion ysgol.

    91热爆 iD

    Llywio drwy鈥檙 91热爆

    91热爆 漏 2014 Nid yw'r 91热爆 yn gyfrifol am gynnwys safleoedd allanol.

    Mae'r dudalen hon yn ymddangos ar ei gorau mewn porwr cyfoes sy'n defnyddio dalennau arddull (CSS). Er y byddwch yn gallu gweld cynnwys y dudalen hon yn eich porwr presennol, fyddwch chi ddim yn cael profiad gweledol cyflawn. Ystyriwch ddiweddaru'r porwr os gwelwch yn dda, neu alluogi dalennau arddull (CSS) os yw'n bosib i chi wneud hynny.