Cytundeb neu gadoediad?
Mae Comisiwn y Cynulliad a'r "giang o bedwar" wedi cyrraedd cytundeb ynghylch cyfieithu'r Cofnod.
Cadoediad yw hwn yn hytrach na chytundeb heddwch yn yr ystyr bod y ddwy ochor wedi cytuno ar drefniadau dros dro tra bod "adolygiad llawn a thryloyw" o'r opsiynau ar gyfer darparu gwasanaethau dwyieithog yn cael ei gynnal. Disgwylir i'r arolwg hwnnw ddod i ben erbyn diwedd Mis Ionawr.
Yn y cyfamser fe fydd y pwyllgorau deddfwriaethol yn cael eu cyfieithu yn unol a "chyfaddawd" y Comisiwn. Mae hynny yn gam pwysig ymlaen.
Wrth i gorpws o ddeddfwriaeth Gymreig ddatblygu fe fydd disgwyl i lysoedd farnu beth oedd bwriad llunwyr y ddeddf. Dros gyfnod o flynyddoedd a degawdau gallai'r ffaith bod eu bwriadau wedi eu cofnodi yn y ddwy iaith bod yn fodd i Gymreigio trafodaethau'r y llysoedd barn.
Mae'n symudiad pwysig, ond cofiwch, doedd hwn ddim yn rhan o gynulln gwreiddiol y Comisiwn. Mae'n bosib y byddai'r drefn wedi dod i fodolaeth rhywbryd yn dyfodol. Y rheswm mae'n digwydd nawr yw'r pwysau ar y Comisiwn dros yr wythnosau diwethaf.
Yn y cyfamser fe fydd cyfieithiadau o sesiynau llawn y Cynulliad yn cael eu cyhoeddi o fewn 3-5 diwrnod yn hytrach na'r 3-10 oedd yn rhan o "gyfaddawd" y comisiwn. Does dim dychwelyd i'r drefn o gyfieithu dros nos i fod felly.
Rhyw fath o losin bach i fynd a'r blas drwg o gegau'r comisiynwyr yw'r ffaith fach olaf yna. Wedi'r cyfan ar ddiwedd y dydd arbed arian oedd bwriad y Comisiwn. Fe fydd y drefn newydd yn ddrytach na'r hen un.
Mae' na un cwestiwn pwysig ar ôl sef natur y berthynas rhwng y Cynulliad a'r Bwrdd Iaith ac ymgais y comisiwn i anwybyddu ewyllys y Cynulliad i fabwysiadu Cynllun Iaith Statudol.* Mae 'na fwy o gwffio i ddod.
Fel y dwedais i. Cadoediad.
* Mae 'na ôl-nodyn bach doniol i'r stori yma. Mae 'na frawddeg hollbwysig yn natganiad Saesneg y Comisiwn sy'n absennol o'r fersiwn Gymraeg! Dyma hi; "the independent review will provide a basis for public consultation on how the National Assemblys language scheme should be revised". Ie dyna chi, y cynllun hwnnw nad oedd yn statudol yn ôl llythyr Claire Clancey!
Golygydd Materion Cymreig y 91Èȱ¬ yn blogio'n rheolaidd ar faterion gwleidyddol Cymru.
