
15/12/2006
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 389
Duration: 05:37
Litir 389: Earra-Gh脿idheal
O chionn m貌ran bhliadhnaichean a-nise, rinn mi sreath phr貌graman r猫idio air eileanan beaga ann an Earra-Gh脿idheal. Thadhail mi air Giogha, Ulbha, na h-Eileanan Treisnis, Colasa agus Lios M貌r. Ch貌rd iad uile rium. Gu dearbh, cha chreid mi gu robh mi riamh ann an 脿ite sam bith air a鈥 Gh脿idhealtachd, co-dhi霉 air eileanan beaga na G脿idhealtachd, nach do ch貌rd rium.
Ach tha Lios M貌r a鈥 stobadh a-mach bhon ch貌rr nam chuimhne. 鈥橲 iad d脿 rud as coireach ri sin, chanainn 鈥 neart na G脿idhlig anns an eilean, agus fear a bha mion-e貌lach air eachdraidh is dualchas an 脿ite agus a thug taic mh貌r dhomh. B鈥 esan D貌mhnall MacIlleDhuibh. 鈥橲 e s脿r Gh脿idheal is duine gasta a th鈥 ann.
Tha D貌mhnall c貌ir air leabhar a thoirt a-mach o chionn ghoirid 鈥 mu dheidhinn Lios M貌r. Tha an leabhar d脿-ch脿nanach agus tha na p矛osan G脿idhlig sgr矛obhte ann an dualchainnt an eilein. 鈥橲 e an t-ainm a th鈥 air an leabhar Sgeul no Dh脿 脿s an Lios/A Tale or Two from Lismore.
Nuair a bha mi san eilean, dh鈥檌nnis D貌mhnall dhomh mu Mholuag, agus tha earrann anns an leabhar mu dheidhinn. Bha an Naomh Moluag gu math cudromach ann an eachdraidh na h-Alba. Thathar a鈥 smaoineachadh gur e Cruithneach 脿 脠irinn a bh鈥 ann. Bha e be貌 aig an aon 脿m ri Calum Cille. Seo na chanas D貌mhnall anns an leabhar:
Innsidh beul-aithris mun labhairt a bha eadar an dithis Naomh nuair a bha Moluag a鈥 toirt Chaluim Chille air cuairt tro Lios M貌r:
Calum Cille: 鈥淎n e seo an G脿rradh M貌r?鈥
Moluag: 鈥溾橲 e Lios torrach a tha an seo.鈥
Bha Moluag na anam-charaid do Lios M貌r. Ainm-charaid 鈥 a 鈥渟oul friend鈥. Fhuair e foghlam ann am Manachainn Bheanachair ann an ceann a tuath na h-脠ireann. Tha D貌mhnall ag innse dhuinn gun robh Moluag anns a鈥 mhanachainn aig an aon 脿m ri Briannan am Maraiche. Seo earrann eile aig D貌mhnall:
C貌mhla ris bhiodh d脿 Abstalach dheug. Th脿inig iad gu cladach air taobh an ear an eilein. Br脿igh Port Moluag, agus ri taobh an uillt bha craobhan fe脿rn a鈥 cinntinn 鈥 craobhan a tha a鈥 cinntinn gus an l脿 an-diugh ri taobh a鈥 cheart uillt: cuimhneachan maireannach den Naomh Moluag, a rinn siubhal fada 鈥檚 farsaing air feadh na h-Alba a鈥 sgaoileadh an t-Soisgeil. Bho Lios M貌r chaidh e air cuairt suas Gleann M貌r na h-Alba gu ruig an t-Eilean Dubh, far an do st猫idhich e Manachainn an Ros Mhaircnidh, agus cuideachd aig Morthlach, dl霉th air far a bheil baile Eilginn a-nis. Anns na h-脿iteachan sin bha na manaich a鈥 teagasg na h-貌igridh mar ann an oilthighean. A bharrachd air sgr矛obhadh is cunntas, bha iad a鈥 teagasg sgr矛obhadh le dealbhan dathach. Chaidh 脿iteachan Cr矛osdail a st猫idheachadh ann an ainm Mholuag ann am Muile, Tiriodh, Ratharsair agus an t-Eilean Sgitheanach. Chaidh an Teampall m貌r a thogail ann an ainm Mholuag ann an ceann a tuath Le貌dhais. She貌l e cho fada tuath ri Innis T矛le ....
Chaochail Moluag anns a鈥 bhliadhna c貌ig ceud, naochad 鈥檚 a dh脿 (592). Tha D貌mhnall ag innse dhuinn gun robh e air a thiodhlacadh ann an 脌ird Chlach faisg air Eilginn agus gun do 鈥渄h鈥檉halbh ceithir air fhichead de ghillean l脿idir Liosach agus ghi霉lain iad a dhuslach a h-uile ceum air ais don Lios. Chaidh a thiodhlacadh a-rithist far an deachaidh 脌rd-eaglais Earra-Gh脿idheal a thogail ann an sia ceud bliadhna ri teachd.鈥
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.