
29/12/2007
A letter for Gaelic learners with Roddy MacLean.
Clip
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh 391
Duration: 05:40
Litir 391: Tuiltean
Tha sinn cleachdte ri tuiltean anns na h-aibhnichean againn, nach eil? Tha m貌ran dhen bheachd gur e Bl脿thachadh na Cruinne as coireach ris an uiread de thuiltean a tha sinn a鈥 faighinn. Ach fada mus robh guth air a leithid, bha tuiltean f矛or dhona ann. Am measg an fheadhainn a bu mhiosa a chaidh a chl脿radh a-riamh bha na tuiltean m貌ra ann an ochd ceud deug, fichead 鈥檚 a naoi (1829).
Mar a chunnaic sinn an t-seachdain sa chaidh, bha iad dona gu le貌r ann an Siorrachd Rois. Bha iad dona cuideachd ann an Cataibh, Gallaibh agus Arcaibh. Ach 鈥檚 e Moireibh an t-脿ite a bu mhotha a dh鈥檉huiling. Bha d矛le uabhasach anns a鈥 Mhonadh Ruadh agus anns a鈥 Mhonadh Liath. Agus chaidh uisge m貌r a-steach gu tr矛 aibhnichean gu h-脿raidh 鈥 Uisge Losaidh, Uisge 脠ireann agus Uisge Narann. Bha lighe mh貌r anns na tr矛.
Th貌isich e air sileadh feasgar na S脿baid, an d脿rna latha dhen L霉nastal. Ann an Hunndaidh eadar c貌ig uairean sa mhadainn air an treas latha agus c貌ig uairean sa mhadainn air a鈥 cheathramh latha dhen mh矛os, thuit tr矛 貌irlich de dh鈥檜isge. Bha sin co-ionann ris an t-siathamh p脿irt de na bhiodh an t-脿ite sin a鈥 faighinn ann am bliadhna. Tha Hunndaidh p矛os m貌r air falbh bho na beanntan. Is cinnteach gun robh fad a bharrachd na tr矛 貌irlich air talamh 脿rd a鈥 Mhonaidh L猫ith.
Rinn an tuil sgrios air m貌ran drochaidean. Bha muileann f霉caidh, no muileann luadhaidh, ann am F脿illeadh ann an Srath Narann. Bha uidheamachd ann a bhathar a鈥 cleachdadh airson cl貌 a luadhadh. Bha an uidheamachd trom. Ach, a dh鈥檃indeoin sin, chaidh a sguabadh air falbh leis an t-sruth. Agus stad i mu dheireadh naoi m矛le nas fhaide s矛os an abhainn.
Aig Cl脿bha, ann an Srath Narann, tha seann bharpaichean ainmeil. Sin 脿iteachan, air an d猫anamh de chloich, far an deach daoine a thiodhlacadh anns an t-seann aimsir. Tha na barpaichean air a bhith ann bho Linn an Umha. Gu fortanach sheas iad an aghaidh na tuile. Sheas, agus clach mh貌r mh貌r a bha aithnichte do mhuinntir an 脿ite mar Clach Mh貌r a鈥 Chruaidh-ghoirtein. Ach cha robh Muileann Chl脿bha cho fortanach. Chaidh a sguabadh air falbh.
Bha an aon st貌iridh aig na daoine a bha a鈥 fuireach faisg air na tr矛 aibhnichean. Chaidh sgrios a dh猫anamh air Cala Inbhir Narann. Chaidh an drochaid air rathad m貌r an Righ, thairis air Uisge 脠ireann, a leagail. Chaill daoine taighean, b脿rr is stoc.
Agus cha robh an gnothach seachad. D矛reach tr矛 seachdainean 脿s d猫idh sin 鈥 air an t-seachdamh latha fichead dhen L霉nastal 鈥 bha d矛le bh脿thte ann a-rithist. Agus thachair an aon se貌rsa sgrios a-rithist. Bha uidheamachd muileann luadhaidh F脿illidh air ais ann am F脿illeadh. Ach chaidh a sguabadh air falbh a-rithist. Bha Muileann Chl脿bha air a thogail as 霉r. Chaidh a sgrios a-rithist leis an d脿rna tuil. Chaidh tuilleadh millidh a dh猫anamh air Cala Inbhir Narann is m貌ran 脿iteachan eile.
Bha dithis uaislean ann an Caisteal Chaladair airson sealg. Dh鈥檉halbh fear de luchd-obrach a鈥 chaisteil ann an cairt airson na m脿ileidean aca a thoirt a dh鈥橧nbhir Nis. Dh鈥檉heuch e ri faighinn tarsainn na h-aibhne ach chaidh a sguabadh air falbh leis an t-sruth. Chuir e seachad seachd uairean a th矛de ann am meadhan na h-aibhne 鈥 air an oidhche 鈥 mus d鈥 fhuair e a-mach gu s脿bhailteachd. Sin mar a bha c霉isean ann an Tuil Mh貌r Mhoireibh ann an ochd ceud deug, fichead 鈥檚 a naoi.
Faclan na Litreach
Abairtean na Litreach
Puing-ch脿nain na Litreach
Gn脿ths-cainnt na Litreach
Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic
Tha Litir do Luchd-ionnsachaidh air LearnGaelic (le PDFs)
All letters
Tha na litrichean uile an seo / The letters are available here
Podcast: Litir do Luchd-ionnsachaidh
Letter To Gaelic Learners
Podcast
-
Litir do Luchd-ionnsachaidh
Litrichean Gaidhlig do luchd-ionnsachaidh. Gaelic letters for students of the language.