91�ȱ�

Mae Age Cymru wedi disgrifio ymateb pobl hŷn i'r cynllun i dorri ar lwfans taliadau tanwydd y gaeaf fel "sioc" a "dicter".

"Maen nhw wir yn grac," meddai Michael Phillips o'r elusen wrth ymateb ar ôl i Lywodraeth y DU ennill pleidlais ar y mater.

Bydd miliynau o bensiynwyr yn colli'r taliadau o ganlyniad i'r bleidlais honno, a dim ond y bobl dlotaf fydd yn gymwys am y cymorth yn y dyfodol.

Mae Age Cymru yn honni iddyn nhw weld 25% o gynnydd yn nifer y bobl sydd yn cysylltu â nhw am gyngor ariannol, gyda Mr Phillips yn dweud bod "pobl hŷn yn wynebu coctel o heriau".

Dywed Llywodraeth y DU eu bod "methu fforddio talu budd-dal i bensiynwyr mwy cefnog" ac y byddan nhw'n gweithio i adnabod y rhai sy'n gymwys ar gyfer tâl.

Mae Iona David, 80 oed o ardal Meisgyn ger Pont-y-clun, yn dweud ei bod hi'n teimlo'n gryf iawn fod y toriad yn annheg.

Mae hi'n poeni am bobl fydd ar eu colled oherwydd bod eu hincwm cymedrol ychydig yn rhy uchel i fod yn gymwys am y lwfans.

“Mae lot fawr o bobl yn mynd i golli mas," meddai.

"Fi wir yn poeni sut bydd pobl yn ymdopi. A beth am bobl sydd yn sâl â phrobleme y galon neu â gwynegon.

"Mae lot ohonyn nhw yn gorfod eistedd am amser hir a methu cerdded o gwmpas.

"Hefyd mae rhai ar feddyginiaeth sydd yn 'neud nhw deimlo yn oer.”

Dywed Ms David fod pobl hŷn yn teimlo ei bod hi'n annheg bod y taliad iddyn nhw yn cael ei dorri.

"Pobl hŷn sydd wedi eu targedu gyntaf gan y llywodraeth," meddai.

"Maen nhw yn ofnus iawn nawr ac yn becso beth ddaw yn y misoedd nesa', ac a fyddan nhw'n colli hyd yn oed rhagor.

"Mae pobl hŷn yn arfer a bod yn gynnil, ond ma' pendraw i beth allwn ni neud.”

Dywed Age Cymru ei bod hi yn annheg mai dim ond tri mis o rybudd sydd wedi bod am y newid a bod dim digon o amser i bobl hŷn i fedru cynllunio a pharatoi.

Yn ôl Rhian Morgan, swyddog materion cyhoeddus gyda'r elusen: "Ma' pobl wir yn poeni am y gaeaf a sut y byddan nhw'n ymdopi os bydd y taliad yn cael ei dorri.

"Mae rhai pobl â chyflyrau iechyd a thostrwydd sy’n golygu bo' nhw angen cael y gwres 'mlaen - sut fyddan nhw'n ymdopi?

"Ni wedi clywed gan rai pobl y byddan nhw yn gorfod dewis rhwng bwyta neu ddefnyddio ynni.”

Dywed Liz Kendall, ysgrifennydd pensiynau Llywodraeth y DU eu bod “methu fforddio talu budd-dal i bensiynwyr mwy cefnog", ac mae ei hadran yn gweithio i adnabod y rheiny fydd yn gymwys ar gyfer cefnogaeth.

Mae Age Cymru yn dadlau nad dyma'r unig gefnogaeth sy'n diflannu eleni, a bod hynny'n golygu “y gallai fod gan bensiynwyr £600 yn llai’r gaeaf hwn er bod biliau ynni dal yn ddrud".

Ar hyn o bryd mae'r elusen yn cydweithio â Age UK ar ddeiseb yn gwrthwynebu'r toriad, ac eisoes mae dros hanner miliwn wedi llofnodi, gan gynnwys 18,000 o Gymru.

Yn ôl yr elusen: “Mae y rhan fwya' sydd wedi llofnodi o Gymru yn dweud eu bod yn cael eu heffeithio gan y penderfyniad i wneud y Taliad Tanwydd gaeaf yn seiliedig ar brawf modd.

"Mae ychydig dan chwarter wedi dweud eu bod ychydig uwchlaw y trothwy i dderbyn credyd pensiwn.”

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: “Mae cynyddu incwm, adeiladu gwytnwch ariannol, a rhoi arian yn ôl ym mhocedi pobl yn brif flaenoriaethau.

"Rydym yn buddsoddi £30m eleni yn ein cynllun Nyth - Cartrefi Cynnes i fynd i’r afael â thlodi tanwydd ar gyfer perchnogion tai ac aelwydydd sy’n rhentu gan landlordiaid preifat.

"Mae cyngor ynni arbenigol am ddim ar gael i bawb sy'n berchen ar, neu'n rhentu tŷ yng Nghymru drwy linell gymorth Nyth.

“Rydym yn annog pobl i gysylltu â llinell gymorth 'Hawliwch yr hyn sy’n ddyledus i chi' Advicelink Cymru i gael gwybod am y cymorth ariannol y gallent fod â hawl iddo, gan gynnwys credyd pensiwn.”