91Èȱ¬

Mae yna alw am gefnogaeth i helpu plant sydd methu â fforddio citiau chwaraeon.

Yn ôl hyfforddwyr ac athrawon, mae mwy yn penderfynu peidio mynd i glybiau chwaraeon oherwydd y gost.

Maen nhw hefyd yn gweld effaith diffyg bwyd maethlon ar berfformiad plant gyda nifer yn methu perfformio cystal ag y gallent ar y cae chwarae.

Yn ôl elusen Sported UK, mae 95% o glybiau yng Nghymru yn poeni am eu dyfodol oherwydd costau cynyddol - y ffigwr uchaf o blith gwledydd y Deyrnas Unedig.

Dywed Llywodraeth Cymru bod darparu prydau ysgol am ddim a grant penodol i deuluoedd difreintiedig fforddio cit chwaraeon yn flaenoriaeth.

Cyn camu i'r cae mae angen cit penodol ac yn fuan mae chwaraeon i bobl ifanc yn gallu bod yn gostus.

"Rydyn ni'n gweld plant yn dod i gemau, bydd ganddyn nhw trainers ymlaen oherwydd nad ydyn nhw'n gallu fforddio esgidiau iawn," meddai Jason Cooke, hyfforddwr Clwb Pêl-droed Pendyrus wrth siarad â Newyddion S4C.

"Mae yna lawer o blant talentog y dylai gael y cyfle i chwarae chwaraeon, ond dydyn nhw ddim oherwydd bod rhai o'r teuluoedd yn cael trafferth, hyd yn oed, i roi bwyd ar y bwrdd.

"Rydym yn gofyn i rieni ddweud wrthom ni os ydyn nhw'n cael trafferth ond does dim llawer yn gwneud oherwydd eu bod yn teimlo cywilydd."

Yng nghanol yr argyfwng costau byw mae Ysgol Glantaf yng Nghaerdydd yn helpu rhai disgyblion ond mae'n dal i fod yn her.

"Ni'n weddol ffodus efallai oherwydd talgylch yr ysgol. Ond chi yn gweld bod rhai o'r disgyblion methu fforddio i fynychu clybiau," meddai Gwennan Harries, athrawes a sylwebydd pêl-droed.

"Mae offer i rai campau yn ddrud - so ni'n trio gweld lle ma 'na ddim cymaint o gostau [fel bod pob plentyn yn gallu] cymryd rhan.

"Ond i rai o'r gweithgareddau fel hoci, lle ma'r offer yn ddrud ac mae angen llwyth o offer - ma' hynny'n effeithio'n sylweddol ar faint sy'n cymryd rhan."

Dywed hefyd bod diffyg bwyd maethlon yn cael effaith gweledol ar berfformiad rhai yn y gwersi.

"I rai sydd efallai heb gael brecwast cywir, maen nhw methu canolbwyntio," meddai.

"Mae'n ddiwrnod hir i fod mewn pump gwers ac yn sicr wedyn os ma'n nhw yn gwneud gweithgaredd chwaraeon ar ben hynna - mae jyst gyda nhw ddiffyg egni i gymryd rhan."

Yn ôl clybiau ledled Prydain, maen nhw wedi gweld gostyngiad yn eu harian dros y chwe mis diwethaf gydag thraean ohonyn nhw ddim yn derbyn unrhyw gymorth gan y llywodraeth nac awdurdodau lleol.

Mae Ymddiriedolaeth Geraint Thomas wrthi'n ariannu prosiect i helpu pobl ifanc anabl, gofalwyr ifanc a'r rhai sy'n byw mewn ardaloedd difreintiedig.

"Mae'n sgil bywyd mynd ar feic. Nid yn unig mae e'n rhoi hyder i blant ac yn helpu eu ffitrwydd mae'n rhoi ffordd iddyn nhw deithio o un lle i'r llall i greu ffrindiau ac yn y blaen," meddai Owen Hathway, o Ymddiriedolaeth Geraint Thomas.

Yn ôl Llywodraeth Cymru mae darparu prydau ysgol am ddim - fel nad yw unrhyw blentyn yn llwglyd yn ystod y diwrnod ysgol yn flaenoriaeth iddyn nhw.

Yn ogystal, mae yna grant hanfodion ysgolion ar gael lle gall teuluoedd difreintiedig hawlio cymorth ariannol i brynu offer a chit chwaraeon.