91Èȱ¬

Fe allai ffliw fod yn fygythiad sylweddol yn ystod y misoedd nesaf a hynny am y tro cyntaf ers pandemig Covid, yn ôl arbenigwyr iechyd cyhoeddus.

Gydag achosion o ffliw eisoes yn cael eu canfod yng Nghymru, mae pryderon y gallai tymor y ffliw ddechrau'n gynt ac effeithio ar fwy o bobl wrth i feirysau anadlol eraill ailymddangos yn dilyn cyfnod hir o gyfyngiadau Covid.

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn annog pobl sy'n gymwys i gael brechlyn ffliw am ddim i fanteisio ar y cynnig.

Mae oedolion cymwys yng Nghymru wedi dechrau cael eu gwahodd i gael eu pigiad atgyfnerthu'r hydref ar gyfer Covid-19. Mae plant a phobl hÅ·n ymysg y rhai sy'n gymwys.

Yn ystod y misoedd diwethaf mae Awstralia (sydd newydd wynebu'r gaeaf) wedi cael achosion o ffliw. Fe ddechreuodd yr achosion yn gynt ac roedd y nifer o achosion yn uwch nag ers pum mlynedd.

Mae arbenigwyr iechyd yn poeni y gallai Cymru a'r DU weld lefelau tebyg o ffliw yn ystod y misoedd nesaf.

Gallai nifer yr achosion o ffliw, medd arbenigwyr, fod cyn uched â'r hyn a gafwyd yn ystod gaeaf 2017/18 - pan gafodd 16,500 o bobl yng Nghymru ddiagnosis gan eu meddyg teulu ac roedd 2,500 o bobl angen triniaeth ysbyty.

Roedd nifer y marwolaethau "ychwanegol" a gofnodwyd yn ystod y gaeaf hwnnw, o'i gymharu â'r cyfartaledd, hefyd ar eu huchaf ers 20 mlynedd.

Fel nyrs arbenigol sy'n gofalu am gleifion canser, mae Rowanne Seadon sy'n byw yng Nghasnewydd, yn fwy ymwybodol na'r rhan fwyaf o bobl o ba mor beryglus y gall ffliw fod - yn enwedig i bobl sydd â systemau imiwnedd gwan.

"Mae triniaethau fel cemotherapi yn aml yn gwanhau system imiwnedd sydd eisoes yn wannach na fy un i neu'ch un chi," meddai.

"Os yw'r cleifion hynny yn dod i gysylltiad â firws neu haint fe allan nhw fod yn llawer salach na chi a fi... gall salwch pellach beryglu bywydau."

Fel gweithiwr yn y gwasanaeth iechyd mae Rowanne yn cael cynnig pigiad ffliw bob blwyddyn ac mae'n annog pawb arall sy'n gymwys hefyd i fanteisio ar y cynnig.

"P'un a ydych chi'n arbennig o agored i niwed ai peidio gallwch chi dal drosglwyddo'r ffliw i rywun bregus - efallai rhywun oedrannus, neu rywun sy'n wael neu â chanser - mae cael brechlyn yn ymwneud â'u hamddiffyn nhw hefyd.

"Ces i'r ffliw ychydig o flynyddoedd yn ôl ac roeddwn i'n sâl iawn am gwpl o wythnosau - a dwi'n berson ifanc, heini ac iach. Os ydych chi'n fwy bregus meddyliwch cymaint yn salach y byddech chi."

Ar hyn o bryd mae Rowanne ar gyfnod mamolaeth yn gofalu am ei babi newydd - ond ynghyd â'i swydd fel nyrs mae ganddi hefyd resymau personol dros gael ei brechu.

"Mae gan fy ngŵr gyflyrau iechyd ac mae'r driniaeth y mae'n ei gael yn golygu bod ei system imiwnedd yn wannach na fy un i - felly trwy gael fy mrechu rydw i hefyd yn ei amddiffyn e yn ogystal â fy nheulu ac felly mae'n bwysig iawn."

Mae arbenigwyr iechyd cyhoeddus hefyd yn poeni y bydd Covid-19 yn parhau i gael effaith ochr yn ochr â ffliw - gan arwain at bwysau enfawr ar y GIG.

O ganlyniad maen nhw'n dweud ei bod hi'n "bwysicach nag erioed" bod y rhai sy'n gymwys i gael brechlyn ffliw neu bigiad atgyfnerthu ar gyfer Covid-19 am ddim yn cael eu brechu er mwyn helpu i atal salwch difrifol.

Dywed Dr Christopher Johnson, epidemiolegydd ymgynghorol a phennaeth dros dro Rhaglen Frechu yn erbyn Clefydau Ataliadwy Iechyd Cyhoeddus Cymru: "Gall ffliw fod yn ddifrifol, yn enwedig i'r rhai sy'n hŷn neu sydd â chyflwr iechyd ac sy'n fwy agored i niwed o ran cymhlethdodau o ganlyniad i ffliw.

"Mae'n hysbys mai cael brechlyn ffliw bob blwyddyn yw un o'r ffyrdd mwyaf effeithiol o amddiffyn rhag y ffliw.

"Yn yr un modd, mae brechiad atgyfnerthu'r hydref Covid-19 yn ymestyn yr amddiffyniad yn erbyn salwch difrifol.

"Mae unrhyw sgil-effeithiau o'r brechiadau fel arfer yn ysgafn ac nid ydynt yn para'n hir. Mae'r siawns o fynd yn ddifrifol wael gyda Covid-19 neu'r ffliw yn cael ei lleihau'n fawr drwy frechu, ac mae'r risgiau o ledaenu'r feirysau hyn yn lleihau hefyd.

"Brechu yw'r ffordd orau o amddiffyn ein hunain ac eraill y gaeaf hwn yn erbyn salwch difrifol."

Ategu ei neges a wnaeth Eluned Morgan, y Gweinidog Iechyd, gan ddweud: "Rydym yn annog pawb i gael eu dau bigiad y gaeaf hwn, pan fydd ffliw a Covid ar eu hanterth, i amddiffyn eu hunain, y rhai o'u cwmpas a'r GIG yn ystod cyfnod prysur i ofal iechyd yng Nghymru."