91Èȱ¬

Fe fydd brechlyn Covid-19 yn cael ei roi i bobl yng Nghymru am y tro cyntaf ddydd Mawrth, gan ddod ag ychydig o oleuni yn y frwydr yn erbyn y pandemig sydd wedi trawsnewid bywydau pobl.

Fe fydd brechlyn Pfizer/BioNTech yn cael ei roi yn gyntaf i weithwyr iechyd wrth i nifer yr achosion positif yng Nghymru barhau i godi.

Mae disgwyl i bron 1,000 dos gael eu rhoi yng Nghymru erbyn y penwythnos ym mhob un o'r saith o fyrddau iechyd - gyda'r nod o frechu 1.4m erbyn diwedd y rhaglen.

Dydd Llun fe gafodd dros 2,000 o achosion positif eu cadarnhau yma.

Dywedodd y Prif Weinidog, Mark Drakeford: "Yr wythnos ddiwethaf, Cymru oedd y wlad gyntaf yn y byd i dderbyn cyflenwadau o'r brechlyn COVID-19.

"Heddiw, rwy'n falch iawn mai Cymru yw un o'r gwledydd cyntaf yn y byd i ddechrau cyflwyno'r brechlyn i'w phobl.

"Mae 2020 wedi bod yn flwyddyn anodd tu hwnt i ni i gyd. Mae'r brechlyn hwn yn llygedyn bach o olau ar ddiwedd twnnel hir a thywyll.

"Ond dydy'r ffaith bod brechlyn ar gael ddim yn golygu bod modd i ni roi'r gorau i'r holl arferion sy'n ein diogelu."

Ar ddechrau'r ymgyrch frechu fe fydd Cymru yn cael 40,000 dos o Pfizer/BioNTech - digon ar gyfer 20,000 o bobl gan fod angen dwy ddos ar bawb er mwyn iddo fod yn effeithiol.

Mae'n rhan o 800,000 dos fydd yn cael eu dosbarthu drwy'r DU.

Y rhai cyntaf i dderbyn y brechlyn fydd gweithwyr y gwasanaeth iechyd a'r rhai dros 80 oed.

Oherwydd problemau gyda'r gallu i ddosbarthu'r brechlyn, sydd angen ei gadw ar dymheredd isel iawn, fe fydd yn rhaid i breswylwyr cartrefi gofal aros ychydig yn hirach.

Daw'r brechlyn wrth i'r nifer o gleifion yn dioddef gyda coronafeirws mewn ysbyty gynyddu i 1,800 - sef 23% o gleifion, o'i gymharu â 18% ym mis Mai.

Ddydd Llun dywedodd y gweinidog iechyd fod y sefyllfa yng Nghymru yn un hynod ddifrifol gyda phwysau aruthrol ar y gwasanaeth iechyd.

Wendy Warren yw'r pennaeth cynllunio argyfwng sydd yng ngofal y cynllun brechu yn ardal Cwmbrân.

Dywedodd: "Mae ein hysbytai yn brysur ofnadwy, felly roedd gweithio gydag awdurdodau lleol yn golygu medru mynd â'r brechlyn i ardal gymunedol - at y bobl - sydd yn well iddyn nhw.

"Fe wnaethon ni ymarferion gyda staff yn chwarae rhan cleifion, ac roedd hynny'n gyfle i brofi'r cynllun. Mae hyn ar raddfa dy'n ni erioed wedi gwneud o'r blaen."

Ar raglen Post Cyntaf ar 91Èȱ¬ Radio Cymru dywedodd Pennaeth rhaglen frechu Iechyd Cyhoeddus Cymru, y Dr Richard Roberts bod hwn yn 'hynod gyffroes'."Dim ond 9 mis ers i'r WHO ddatgan ein bod ni mewn pandemig ac mae ganddo'n ni'r brechlyn cyntaf a mwy ar y ffordd. "Ni wedi bod yn cynllunio ers 6 mis", meddai, "mae'r brechlyn yma'n anodd ei symud, mae'n rhaid ei symud ar -75 radd selswis ac wedyn ychydig iawn o amser i'w ddefnyddio ar ôl ei dynnu allan o'r rhewgell, felly mae'n anodd ei ddefnyddio ac rydyn ni wedi cynllunio at hynny.'"Mae gennym ni ychydig o dan 40,000 dos yng Nghymru sy'n ddigon i ychydig o dan 20,000 o bobl.

"Ar y blaen mae'r rhai sydd mewn cartrefi gofal a gan fod y brechlyn yn anodd ei symud ry'n ni yn cynllunio sut i wneud hynny i'r cartrefi gofal a'i gadw yn effeithiol. Mae'n colli ei effeithiolrwydd os nad y'ch chi'n ofalus gyda'i symud. Yna mae'r rhai dros 80 oed hefyd ar flaen y ciw a rhu'n ni yn cyn cynnig iddyn nhw cyn gynted â phosib.""Mae ganddo'n ni system frechu a manylion pawb yng Nghymru yn y system ac mae pawb yn y ciw yn rhywle, rhai ar y blaen a rhai y tu ôl. Ond bydd pawb yn cael eu galw gan y system drwy lythyr yn y post a tecst i'ch atgoffa. Bydd y system yn rhoi dyddiad y dos gyntaf a'r ail ddos i chi. Mae ychydig o amddiffyniad ar ôl y dos gyntaf ond mae'n rhaid i chi gael y ddwy ddos i gael yr amddiffyniad llawn."