91Èȱ¬

Mae 'na bryder y gall parhau â chyfyngiadau llym yng ngharchardai Cymru arwain at gynnydd mewn trosedd ac achosion o hunan niweidio, yn ôl y mudiad ymgyrchu.

Yn ôl y Prison Reform Trust mae angen i gyfyngiadau mewn carchardai gael eu llacio yn unol â bywyd tu allan er mwyn osgoi drwg deimlad.

Yn ôl teulu un carcharor sydd wedi siarad gyda 91Èȱ¬ Cymru, mae nifer o garcharorion yn gaeth i'w celloedd am fwy na 23 awr y dydd gan greu drwgdeimlad wrth i gyfyngiadau llacio ar y tu allan.

Dywedodd llefarydd ar ran y Weinyddiaeth Amddiffyn y bydd y cyfyngiadau'n cael eu llacio i rai carcharorion ond gallai hynny ddigwydd ar raddfa wahanol mewn carchardai gwahanol.

Yn debyg i fywydau pawb mae bywyd yng ngharchardai Cymru wedi newid yn ddirfawr ond yn ôl un teulu o Wynedd sydd â pherthynas yng ngharchar y Berwyn, mae 'na boeni am fesurau iechyd a diogelwch yno.

"Mae o'n horrible, does 'na ddim social distancing", meddai llefarydd ar ran y teulu.

"Mae o'n 'banged up' am 23 awr a hanner a ma'n cal mynd allan o 2-2.30 ac mae'n rhannu pad fo efo rhywun arall.

"Mae o'n poeni gan fod o efo asthma ac mae nhw yn cael o (Covid) a staff.

"Ti'n gweld y staff yn dod mewn, medda fo, maen nhw gyd efo'i gilydd, ddim yn two meters apart na'm byd fel 'na."

Yn ôl y teulu o Wynedd, mae clywed hanesion o'r carchar gan eu perthynas yn anodd iawn.

"Dwi'n trio cwffio iddo fo a dwi'n trio bod yn gryf iddo fo- mae o yn job."

Ychwanegodd y teulu fod y carcharor wedi dweud nad yw rhai swyddogion y carchar ddim chwaith yn gwisgo cyfarpar diogelwch chwaith.

Wrth ymateb i'r honiadau hyn fe ddywedodd llefarydd ar ran Carchar y Berwyn nad oes unrhyw dystiolaeth i gefnogi'r honiadau a bod arbenigwyr iechyd wedi "clodfori staff carchardai am arbed bywydau a rhwystro lledaeniad y feirws".

Er hyn yn ôl adroddiad gan y Bwrdd Monitro Annibynnol - corff sy'n arolygu carchardai Cymru a Lloegr mae carcharorion mewn amryw garchar wedi nodi pryderon tebyg.

Mae'r bwrdd hefyd yn nodi fod y cyfyngiadau llym ar draws carchardai Cymru a Lloegr yn achosi drwgdeimlad ymysg carcharorion a bod rhai yn gaeth i'w celloedd am yn fwy na 23 awr.

Un sydd wedi bod yn delio ag achos y teulu o Wynedd yw'r Aelod Seneddol dros Arfon, Hywel Williams.

"Yn annorfod gen i, os mae pobl yn y carchar ac yn troi mewn amgylchiadau tynn iawn iawn. Dydy o ddim i ryfeddu bod y gyfradd yn uwch," meddai.

"Mi wnes i holi am y PPE oedd ar gael a'u trefniadau ac eto mae nhw'n sicrhau eu bod nhw'n dilyn y canllawiau ac yn ll'nau yn iawn."

Yn ôl yr ystadegau diweddara gan y Weinyddiaeth Gyfiawnder mae cyfraddau'r feirws wedi bod yn uwch yng ngharchardai Cymru o gymharu â rhai Lloegr.

Mae 20% o'r holl achosion yng ngharchardai'r ddwy wlad wedi bod yng Nghymru er bod y wlad ond yn gartref i 6% o holl garcharorion.

Ychwanegodd llefarydd ar ran y Weinyddiaeth Gyfiawnder bod y mesurau llym wedi atal lledaeniad y feirws a'u bod yn gweithio at lacio'r cyfyngiadau er mwyn galluogi teuluoedd i ail ymweld â'u hanwyliaid.