91Èȱ¬

Mae ffermwyr a chyrff sy'n hyrwyddo cynnyrch o Gymru yn dweud eu bod wedi'u siomi bod archfarchnad wedi dewis mewnforio briwgig eidion o dramor yn lle defnyddio cig Cymreig.

Rhannodd ffermwr o Ynys Môn lun ar gyfryngau cymdeithasol o friwgig eidion o Wlad Pwyl ar werth mewn archfarchnad Sainsbury's.

Gan fod lleoliadau eraill fel bwytai a gwestai - sydd fel arfer yn gwerthu cig o Gymru - wedi gorfod cau dros nos fis diwethaf, mae ffermwyr ac undebau yn galw ar bob archfarchnad i stocio cig sy'n cael ei gynhyrchu'n lleol.

Dywedodd Sainsbury's eu bod wedi gorfod "cyflwyno llinellau cynnyrch ychwanegol" yn sgil y galw eithriadol.

Wrth rannu'r llun ar y cyfryngau cymdeithasol fe ysgrifennodd y ffermwr Dylan Jones o Sir Fôn: "Mae ffermwyr Prydain yn gweithio saith diwrnod yr wythnos i gyrraedd y safonau uchaf wrth gynhyrchu cig - mae medru olrhain y cig yn allweddol, mae lles ein hanifeiliaid yn hollbwysig wrth gynhyrchu'r cig gorau.

"Pam fyddai Sainsbury's yn gwneud hyn?"

Ar ôl gweld y neges dywedodd Gareth Wyn Jones, sy'n ffermio yn Llanfairfechan: "Mae'n siomedig iawn eu bod nhw'n gwneud hyn ar adeg mor bryderus i'n diwydiant.

"Oes oedd amser i ni gyd dynnu at ein gilydd, rŵan ydy'r amser.

"Mae dod â bwyd rhatach i mewn yn siomedig iawn.

"Dwi'n teimlo bod rhaid i'r archfarchnadoedd edrych yn ofalus iawn ar sut maen nhw'n cyflenwi eu silffoedd."

Mewn ymateb dywedodd llefarydd ar ran Sainsbury's: "Mae gennym hanes hir o gefnogi cyflenwyr o Brydain ac rydym yn parhau i fod yn ymrwymedig i gynnig cymaint o gynnyrch o Brydain ag y gallwn.

"Rydyn ni wedi profi galw eithriadol o uchel am rai toriadau o gig yn ystod yr wythnosau diwethaf felly rydyn ni wedi cyflwyno llinellau cynnyrch ychwanegol dros dro i'n cwsmeriaid ddewis ohonyn nhw.

"Byddwn yn mynd yn ôl i gynnig ein hystod arferol cyn gynted â phosibl, wrth gydbwyso ein hymrwymiad i ateb y galw a helpu i fwydo'r genedl."

Mae undeb amaethyddol NFU Cymru yn rhannu pryderon y ffermwyr.

Dywedodd llefarydd ar ran yr undeb: "Rydym yn ymwybodol y bu rhywfaint o gig eidion a dofednod Pwylaidd wedi'u stocio gan rai manwerthwyr yn y DU yn ystod yr wythnos ddiwethaf ac rydym wedi codi ein pryderon gyda'r manwerthwyr hynny.

"Mae ffermwyr Cymru yn barod ac yn frwdfrydig i ateb unrhyw alw cynyddol am fanwerthu ac maent wedi ymrwymo i ddiwallu anghenion defnyddwyr.

"Rydym yn annog manwerthwyr a phroseswyr i weithio gyda ni i adeiladu gwytnwch nawr i reoli unrhyw ymddygiad prynu aflonyddgar yn y dyfodol a helpu i wella argaeledd bwyd a gynhyrchir gartref trwy'r amser anodd hwn."

Roedd y penderfyniad i orchymyn cau bwytai ledled y DU fis diwethaf - fel un ffordd o geisio cyfyngu ar ledaeniad coronafeirws - yn ergyd enfawr i'r sector cig coch.

Diflannodd farchnad enfawr ar gyfer cig Cymreig dros nos - cig oen, ond yn enwedig cig eidion.

Ledled Prydain, mae'r sector gwasanaethau bwyd - sy'n cynnwys bwytai a gwestai - werth £100bn y flwyddyn, ac mae'r sector manwerthu werth £90bn.

Mae gan Hybu Cig Cymru (HCC) ymgyrch ar y gweill i annog manwerthwyr i stocio mwy o'r toriadau cig eidion sydd fel arfer yn gysylltiedig â bwytai, tra hefyd yn perswadio cwsmeriaid i'w prynu er mwyn eu coginio gartref.

Dywedodd prif weithredwr HCC, Gwyn Howells: "Mae'r galw yn gryf yn y siopau, ond mae'r galw yn wahanol.

"Mae digon o alw am friwgig a thoriadau mwy rhad, a chig sy'n gallu rhewi yn hawdd iawn - ond llai o alw am y stecs a'r cig rhost oedd yn cael eu gwerthu yn y bwytai a'r gwestai.

"Felly mae hwnna wedi diflannu, ac mae gwerth yn y carcass dan straen ofnadwy.

"Mae ymgyrch ar droed i berswadio nid yn unig y cwsmer i brynu'r stecs a'r cig rhost, ond hefyd i ddarbwyllo yr archfarchnadoedd i feddwl am y tymor hir a gwerthu ystod eang o doriadau fel ein bod ni'n gallu defnyddio yr anifeiliaid yn eu llawn werth."