91Èȱ¬

Mae aelod blaenllaw o'r eglwys Bresbyteraidd yn rhagweld na fydd capeli Cymraeg neu ddwyieithog yn bodoli erbyn 2050.

Yn ôl y Parchedig Dr D Ben Rees o Lerpwl, mae 'na darged i gael miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050 - ond erbyn hynny, meddai, bydd pob un capel Cymraeg wedi cau.

Mewn erthygl i bapur newydd wythnosol yr Eglwys Bresbyteraidd, Y Goleuad, mae'r Parchedig Rees yn dweud: "Mae'n dristwch mawr i mi bod cymunedau diwylliedig yn gadael i'w capeli ddiflannu ond maen nhw'n ymladd yn galed i achub eu tafarndai, sydd wedi cyfrannu cyn lleied i'n cenedl.

"Rydym wedi colli cymaint o dir .....bydd y capeli sydd yn addoli trwy gyfrwng y Gymraeg wedi diflannu erbyn 2050.

"Rwy'n rhagweld sefyllfa yng Nghymru lle mae miliwn o siaradwyr Cymraeg ond dim un capel Cymraeg neu ddwyieithog ar ôl, dim capel Cymraeg yn ein prifddinas, dim capel Cymraeg yn Abertawe, Aberystwyth, Wrecsam, Lerpwl, Abergele neu Gaergybi."

Yng nghapel Cymraeg Salem yng Nghaerdydd roedd 'na ddehongliad gwahanol o'r sefyllfa.

Mewn ymateb i sylwadau Dr Rees dywedodd y Parchedig Evan Morgan wrth raglen Newyddion 9: "Dwi'n cydymdeimlo yn fawr - mae'n sefyllfa lle ni wedi cyrraedd rhyw ddibyn fel petai, ac mae lot o gapeli wedi mynd lawr, mae'r ystadegau yn profi hynny.

"Ond serch hynny mae 'na ganolfannau a chapeli sydd yn weithgar, sydd yn cynnig rhywbeth yn y gymuned ac mae'n bwysig iawn cofio hynny.

"Mae'n sefyllfa hynod o ddwys a difrifol ac eto mae llefydd yma fel Salem a nifer o gapeli yng Nghaerdydd, ac yn y gorllewin ac yn y gogledd lle mae lot fawr o weithgaredd."

Yn ôl Dr Rees yn 2000 roedd gan yr Eglwys Bresbyteraidd 60,000 o aelodau ond erbyn hyn mae'r ffigwr wedi gostwng i 20,000 mewn 600 o eglwysi.

"Mae'n wir o bob o bob enwad ond mae anghydffurfwyr wedi gwastraffu talentau pobol allai ailgynnau'r eglwysi," meddai.

"Mae'r materion difrifol yma wedi gadael ein trafodaethau ac rydym wedi cyfarwyddo a gwrando ar bobl bwysig sydd yn siarad yn ddi-baid am iechyd a diogelwch, a'r angen i gwblhau ffurflenni cyn ymweld â chleifion neu ddysgu plant mewn Ysgol Sul."

Cafodd Dr Rees ei gydnabod yn ddiweddar gan Gyngor Dinas Lerpwl am ei gyfraniad i'r gymdeithas Gymraeg yn Lerpwl.