91Èȱ¬

Cafodd Cadair a Choron Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn eu cyflwyno i bwyllgor gwaith y Brifwyl mewn seremoni yn Llangefni nos Lun.

Bydd yr Eisteddfod Genedlaethol yn cael ei chynnal ym Modedern ar Ynys Môn rhwng 4-12 Awst.

Mae'r Goron eleni yn cael ei noddi gan Ferched y Wawr i nodi penblwydd y mudiad yn 50.

Cafodd ei llunio gan y gof arian, John Price, a aeth ati i gyfuno delweddau o atyniadau'r ynys, ynghyd â chennin pedr, sy'n cynrychioli Merched y Wawr.

Dywedodd John Price: "Mae cymaint o ysbrydoliaeth yn nhirwedd ac yng ngyhyfoeth diwylliannol Môn, a gobeithio bod y Goron hon yn adlewyrchiad o gyfraniad Merched y Wawr ac Ynys Môn i ni fel cenedl."

Eleni mae'r Gadair yn cael ei chyflwyno am awdl o dan y teitl 'Arwr' neu 'Arwres'. Yr Arwr oedd teitl yr awdl ganrif yn ôl hefyd, yn Eisteddfod y Gadair Ddu ym Mhenbedw lle daeth gwaith Hedd Wyn i'r brig.

Mae Cadair 2017 wedi'i chreu'n rhannol o goed ynn a derw sydd wedi cael eu llifio o goed a dyfodd ar dir Yr Ysgwrn, cartref Ellis Humphrey Evans, sef "Hedd Wyn" yn Nhrawsfynydd.

Crefftwr ifanc o Ysbyty Ifan, Rhodri Owen, sydd wedi cynllunio a chreu'r gadair eleni.

"Fe fûm yn ystyried siapiau'r offer ac arfau a fyddai'n cael eu defnyddio'n ddyddiol mewn ardal wledig ganrif yn ôl, gan eu datblygu a'u mewnosod yn y cynllun.

"Mae'r ddwy goes ôl yn codi tua'r 'lloer' ac ar siap pladuriaid, a gwaelod y cefn ar siap dau haearn marcio."

Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri, sy'n gyfrifol am gartref Hedd Wyn, Yr Ysgwrn, yw noddwyr y Gadair eleni.

Cafodd y Goron a'r Gadair eu derbyn gan Gadeirydd y Pwyllgor Gwaith Lleol, Derec Llwyd Morgan, ar ran yr Eisteddfod.