91Èȱ¬

Mae asiantaeth sy'n cynrychioli cannoedd o gerddorion Cymraeg wedi methu yn eu hymgais i gael taliad blynyddol o £1.5m gan y 91Èȱ¬.

Yn hytrach, penderfynodd tribiwnlys hawlfraint y dylai'r 91Èȱ¬ dalu breindal o £100,000 pob blwyddyn am yr hawl i ddarlledu miloedd o ganeuon Cymraeg.

Roedd y 91Èȱ¬ wedi dweud na fyddai'n fodlon talu dim mwy na £100,000 ac maent yn dweud y byddan nhw nawr yn cydymffurfio'n llawn gyda'r dyfarniad ddydd Llun.

Dywedodd Eos y byddan nhw'n trafod y sefyllfa gyda'u haelodau ar ôl derbyn setliad oedd yn llawer is na'r hyn oeddynt wedi gobeithio amdano.

Mae penderfyniad y tribiwnlys yn orfodol ac yn para am gyfnod o dair blynedd - o Chwefror 1, 2013 i Ragfyr 31, 2015.

Byddai unrhyw her i'r dyfarniad yn golygu proses gyfreithiol hir arall.

Mae'r gerddoriaeth sydd dan ofal Eos yn cynnwys nifer fawr o ganeuon sy'n cael eu chwarae ar 91Èȱ¬ Radio Cymru.

Ar ddechrau 2013, bu'n rhaid i'r orsaf newid ei hamserlen am chwe wythnos oherwydd bod Eos yn gwrthod rhoi caniatâd i'r 91Èȱ¬ ddarlledu cerddoriaeth eu haelodau.

Mewn ymateb i'r penderfyniad ddydd Llun, dywedodd 91Èȱ¬ Cymru y byddan nhw'n cydymffurfio'n llawn gyda dyfarniad y tribiwnlys hawlfraint ac yn ceisio ailddechrau trafodaethau gydag Eos.

Dywedodd Sian Gwynedd, Pennaeth Rhaglenni a Gwasanaethau Cymraeg 91Èȱ¬ Cymru Wales:

"Yn amlwg, fe fyddwn yn cydymffurfio â dyfarniad y Tribiwnlys Hawlfraint - penderfyniad y gwnaethon nhw gyrraedd ar ôl clywed dadleuon y ddwy ochr yn yr anghydfod. Gydol yr anghydfod 'dan ni wedi chwilio am ganlyniad sy'n deg i gerddorion Cymraeg a'r rhai sy'n talu ffi'r drwydded.

"Yn dilyn dyfarniad y tribiwnlys 'dan ni nawr mewn sefyllfa i drafod telerau manwl y cynnig gydag Eos cyn dod i gytundeb terfynol. Mae ein ffocws yn parhau ar sicrhau llwyddiant Radio Cymru i'r dyfodol a darparu'r gwasanaeth gorau posib i'w chynulleidfa.

"Fe gefnogon ni gostau cyfreithiol Eos yn yr achos unigryw hwn, fel bod dadleuon eu haelodau ynglŷn â gwerth masnachol yr hawliau darlledu, yn cael gwrandawiad teg. Ar ôl clywed dadleuon y ddwy ochr, mae'r tribiwnlys yn amlwg o'r farn bod y ffi a gyhoeddwyd heddiw yn un sy'n deg i gerddorion a'r rhai sy'n talu ffi'r drwydded.

"Mae cerddoriaeth Gymraeg yn bwysig iawn i wrandawyr 91Èȱ¬ Radio Cymru. Mae ymrwymiad yr orsaf i gefnogi a datblygu cerddoriaeth Gymraeg yn un hir-dymor - ac rwy'n falch bod y gwaith sydd wedi cael ei wneud ac sy'n parhau i gael ei wneud yn y maes hwn, wedi cael ei gydnabod yn ystod gwrandawiad y tribiwnlys."

Mae Eos yn dweud y byddan nhw'n cynnal cyfarfod brys gyda'u haelodau yn yr wythnosau nesa'.

Mewn datganiad, dywedon nhw: "Rydym yn siomedig iawn i glywed dyfarniad y tribiwnlys fod y 91Èȱ¬ i dalu £100,000 y flwyddyn am drwydded i ddarlledu gweithiau ein haelodau.

"Ar ôl treulio bron iawn i 6 mlynedd yn ymgyrchu am daliadau tecach mae'n newyddion trist fod y tribiwnlys wedi methu â chydnabod gwerth yr hawliau hyn i'r diwydiant cerddoriaeth Gymraeg.

"Mae'n amlwg fod y tribiwnlys wedi trio cadw at y status quo cymaint â phosib yn hytrach na pharchu dymuniadau cyfansoddwyr a chyhoeddwyr Cymreig am dal teg.

"Calon achos y 91Èȱ¬ oedd nad oeddynt am dalu mwy i Eos rhag ofn peryglu'r cytundeb cyfforddus rhyngddyn nhw â PRS lle mae gwerth cerddoriaeth Gymraeg yn cael ei gadw lawr fel rhan o gytundeb 'bulk-buy'.

"Mae'r tribiwnlys wedi penderfynu ategu'r berthynas glos honno yn hytrach nag amddiffyn diwydiant cerddoriaeth frodorol Cymru.

"Mae hyn yn rhoi cerddorion a chyhoeddwyr Cymreig, heb sôn am ddyfodol Eos, mewn sefyllfa ddifrifol iawn. Byddem yn cynnal cyfarfod cyffredinol arbennig mewn rhai wythnosau; mae angen i ni gymryd barn ein haelodau cyn gallu symud ymlaen."

Wrth siarad ar raglen Taro'r Post ar Radio Cymru ddydd Llun, dywedodd Dafydd Roberts o Eos:

"Yn amlwg mae'n rhaid i ni dderbyn y penderfyniad. Ond dyfarniad ar y swm ydy hwn, mae 'na lawer iawn o bethau'n dal angen eu trafod rhwng Eos a'r 91Èȱ¬.

"Mae'n rhaid i ni hefyd drafod gyda'n haelodau, mae'n rhaid i ni gael eu barn nhw."

Pan ofynwyd iddo a fyddai Eos nawr yn ceisio pwyso ar y 91Èȱ¬ i dalu mwy na'r £100,000 a ddyfarnwyd gan y tribiwnlys, dywedodd:

"Mae 'na nifer o opsiynau ar gael i ni ond mae'n briodol i ni drafod y peth gyda'r 91Èȱ¬ gynta' cyn dweud unrhyw beth yn gyhoeddus."