91Èȱ¬

Ymaelododd â'r Urdd tra yr oedd yn yr ysgol, a rhoddodd hyn hyder iddi ddechrau canu yn y Gymraeg. Daeth i sylw Meredydd Evans, pennaeth adloniant ysgafn y 91Èȱ¬ ar y pryd, pan enillodd y gystadleuaeth gân bop yn Eisteddfod yr Urdd, Caerfyrddin yn 1967.

Cyn bo hir, roedd yn ymddangos ar gyfresi teledu fel Disc a Dawn a Pinaclau, a bu ganddi gyfres deledu ei hun, Heather, yn y 1990au.

Cyfarfu â Meic Stevens (yn ôl y chwedl) mewn siop sglodion yn y Drenewydd, a gydag ef a Geraint Jarman, ffurfiodd y grŵp Bara Menyn. Bwriad y grŵp oedd cael hwyl am ben grwpiau nosweithiau llawen ddiwedd y 1960au, ond cyn bo hir roedd y band wedi dod yn boblogaidd ledled Cymru ac roedd galw mawr ar iddynt ymddangos ar lwyfannau nosweithiau llawen! Ar bwy oedd y jôc, tybed?!

Ym 1971, rhyddhwyd yr EP 'Colli Iaith' ar label Sain, ei dehongliad iasol hi o'r gân hon a gysylltir â hi fwyaf. Roedd y 1970au yn ddegawd gynhyrchiol iawn, cyhoeddwyd 'Cwm Hiraeth' (1972), y record hir 'Mae'r Olwyn yn Troi' (1974) a 'Jiawl' (1976.)

Fe'i dewiswyd i chwarae rhan Nia yn yr opera roc Nia Ben Aur, ond erbyn canol y 1970au, blinodd ar ei delwedd fel cantores werin a gyfeiliai i'w hun ar gitâr acwstig.

Symudodd yn fwy at gerddoriaeth roc trwm yn arddull Janis Joplin, ac mae caneuon fel 'Jiawl', 'Cân Janis' a 'Bachgen' yn adlewyrchu'r newid delwedd hwnnw. Serch hynny, nid oedd yn gwbwl gyffyrddus efo'r ddelwedd.

Ar ôl i'w phriodas gyda Geraint Jarman ddod i ben, bu'n canu yn Saesneg mewn clybiau yng Nghymru, ond nid oedd ei chalon yn y gwaith, ac roedd yn well ganddi ganu'n Gymraeg (er iddi recordio rhywfaint o ddeunydd Saesneg i label Decca ddiwedd y 1960au).

Ym 1980 sefydlodd grŵp o'r enw Hin Deg gyda Mike Lease (o'r grŵp Hwntws) a Jane Ridout yn canu caneuon traddodiadol gan berfformio yn yr Unol Daleithau, Ffrainc a Sbaen. Rhyddhawyd CD gan Hin Deg o'r enw 'Lisa Lân' sy'n parhau i fod yn boblogaidd hyd heddiw.

Ym 1990 rhyddhaodd Heather Jones y caset 'Petalau yn y Gwynt' gan barhau i berfformio yng Nghymru a thu hwnt, ar y llwyfan ac ar y teledu yn ystod y ddegawd hon. Erbyn diwedd y 1990au hefyd dechreuodd berfformio gyda'i merch Lisa Jarman a Sioned Mair yn y grŵp Magi.

Rhyddhaodd y gryno ddisg 'Hwyrnos' yn 2000 a chasgliad o'i goreuon yn 2004, a bellach mae ei phwysigrwydd fel arloeswr yn y byd roc Cymraeg yn ddiogel.

Gyda'i llais cyn gliried â chloch ag erioed, mae Heather yn parhau i fyw yng Nghaerdydd a pherfformio ledled Cymru.

Ym mis Tachwedd 2006, rhyddhawyd cryno ddisg newydd gan Heather Jones o'r enw 'Enaid'.

Cafodd ei hurddo i'r Orsedd yn Eisteddfod Genedlaethol Caerdydd yn Awst 2008.

Cydnabod Cyfraniad Oes Heather Jones

Byth ers iddi brofi'r wefr o berfformio mewn band gyda chriw o ffrindiau ysgol nôl ym 1964, fe wyddai Heather Jones ei bod am ddilyn gyrfa ym myd cerddoriaeth. Dros y ddeugain mlynedd ddiwethaf mae'r gantores â'r llais hudolus wedi gwneud cyfraniad aruthrol i fyd canu gwerin, pop, glam-roc a chabaret hyd yn oed yng Nghymru a thu hwnt. A'r wythnos hon fe gafodd ei gwaith caled ei gydnabod a'i anrhydeddu wrth iddi dderbyn gwobr Cyfraniad Oes 91Èȱ¬ Radio Cymru.

"Mae e'n lyfli cael y wobr yma a gwbod fod pobl yn gwerthfawrogi'r gwaith dwi 'di 'neud," dywed y gantores o Gaerdydd.

"Dwi ddim yn credu mod i wedi ennill dim byd o'r blaen - heblaw am gystadleuaeth y gân bop yn Steddfod yr Urdd Caerfyrddin ym 1967!"

Ac yn y gystadleuaeth yma y daeth Heather i sylw Meredydd Evans, Pennaeth adloniant 91Èȱ¬ Cymru ar y pryd. Cyn hir roedd yn ymddangos ar Disc a Dawn ac fe gafodd ei chyfres ei hun gyda'r 91Èȱ¬, Gwrando ar fy Nghân. Ym 1971 rhyddhawyd yr EP Colli Iaith ac er yr holl ganeuon a'r arddulliau gwahanol mae Heather wedi eu perfformio ar hyd y blynyddoedd, dyma'r gân y mae pobl yn gofyn iddi ganu hyd heddiw.

A hithau bellach ar drothwy ei phen-blwydd yn drigain oed, mae'n barod iawn i bwysleisio nad yw hyn yn golygu ei bod wedi cyrraedd diwedd ei gyrfa.

"Mae wedi bod yn yrfa ffantastig hyd yma a dyw e ddim ar ben to," esbonia gyda brwdfrydedd.

"Dwi wedi perfformio o leia' unwaith y mis ers y gig cynta' nôl ym 1964. Dim ond un swydd arall dwi di gael erioed a hynna'n gweithio mewn siop - dim ond tair awr wnes i bara."

"Tra mod i'n iach a'r llais yn para fe fydda i'n parhau i berfformio."

Bydd cyfle i glywed sesiwn arbennig gyda Heather Jones yn ystod rhaglen Gwobrau RAP, Nos Wener, Ebrill 3, 91Èȱ¬ Radio Cymru, 8pm