- Enw?
D. Geraint Lewis -
Beth yw eich gwaith?
Rwyf wedi ymddeol. -
Pa waith arall ydych chi wedi bod yn ei wneud?
Llyfrgellydd yr hen Geredigion a Chyfarwyddwr Addysg Cynorthwyol yn gyfrifol am y gwasanaethau diwylliannol yn y Ceredion ôl-'94. -
O ble'r ydych chi'n dod?
Ynys-y-bwl (nid wyf yn gwbl argyhoeddedig am y 'bŵl'). -
Lle¹r ydych chi'n byw yn awr?
Llangwrddon (dyma enw'r brodorion ar y lle) ond Llangwyryfon sydd ar yr arwyddion ffyrdd (wrth odre'r Mynydd Bach, Ceredigion). -
Wnaethoch chi fwynhau eich addysg?
Do ar y cyfan - pe bawn i ond yn gwybod y pryd hynny yr hyn rwy'n argyhoeddedig ohono nawr, sef ei fod yn iawn i ddweud ‚'dydw i ddim yn deall hynny.' -
Beth wnaeth ichi sgrifennu eich llyfr diweddaraf?Dwedwch ychydig amdano.
Yr oedd y Cyd-bwyllgor Addysg yn chwilio am gyhoeddwr i lunio Thesawrws Ysgol Gynradd. Yr oeddwn i wedi llunio Geiriadur Cynradd Gomer a Geiriadur Gomer yr Ifanc ac yr oedd y syniad o Thesawrws yn pontio'r cyfrolau hyn yn apelio'n fawr.
Hefyd yr oeddwn yn gwybod sut oeddwn am fynd ati.
Pwrpas Thesawrws yw cynorthwyo rhywun i ddod o hyd i eiriau anghofiedig neu eiriau efallai nad oedd yn gwybod am eu bodolaeth. Mae'n waith anodd ei lunio i gynulleidfa ifanc uniaith, ond o leiaf mae gyda chi syniad o amrediad eu geirfa. Beth fyddai amrediad geirfa Gymraeg plant cynradd dwyieithog yn y Gymru sydd ohoni?
Fy syniad i oedd cychwyn gyda chnewyllyn o eiriau syml/adnabyddus allan o'r Geiriadur Cynradd gan dynnu ar y ddau eiriadur i adeiladu corff o eirfa ar sgerbwd o ryw 500 o eiriau sylfaenol.
Er mwyn sicrhau bod perthynas ddilys rhwng gair y pennawd, a'r rhestr o eiriau cyfystyr lluniwyd brawddegau enghreifftiol yn cynnwys geiriaunad oeddynt yn gynwysedig yn y Geiriadur Cynradd lle y gellid gosod gair y pennawd yn lle'r gair cyfystyr yn y frawddeg. Ond hefyd rhestrir geiriau symlach heb frawddegau ac mewn blychau coch, ac y mae'r geiriau hyn yn gallu cael eu gosod yn lle'r gair yn y frawddeg enghreifftiol sy'n cynnwys y pennawd.
Fel gyrru beic mae'n haws ei wneud na'i ddisgrifio! Ond mae'n dangos bod cryn ddisgyblaeth yn y dewis, a'r canlyniad yw Thesawrws gwreiddiol nad yw'n efelychiad o ddim. Ar ben hyn yr oeddwn yn awyddus i gyflwyno enghreifftiau o gyfoeth a phrydferthwch yr iaith yr oeddwn wedi'u casglu yn ystod fy ngwaith geiriadura, rhestri e.e. o wahanol cystadlaethau, geiriau am digio', storm, ystafelloedd, dynion a merched a.y.b. Yr allwedd technegol sy'n datgloi'r rhain i gyd yw'r Mynegai ar y diwedd. -
Pa lyfrau eraill ydych chi wedi eu sgrifennu?
Ydych chi'n siŵr eich bod eisiau gwybod? (Gwasg Gomer yw'r cyhoeddwr ac eithrio'r rhai a nodir):
Mynd Drot Drot (i'r plant bach lleiaf) Gwynedd (yn y wasg)
Fy Llyfr Geiriau Cyntaf (CLCeredigion) 1993
Geiriadur Cynradd Gomer 1999
Thesawrws Plant Gomer 2011
Geiriadur Gomer yr Ifanc 1994
Welsh English/English Welsh Dictionary (Geddes & Grosset) 1997 A Shorter Welsh Dictionary 2006
Geiriadur Cymraeg Gomer (yn y wasg)
Y Treigladur 1993
Y Llyfr Berfau 1995
Termau Llywodraeth Leol 1996
Y Geiriau Lletchwith 1997
Pa Arddodiad 2000
Y Llyfr Ansoddeiriau 2005
Welsh Names (enwau pobl) (Geddes & Grosset) 2001
Y Llyfr Enwau (enwau'r wlad) 2007
Y Llyfr Ymadroddion (yn y wasg)
Awn i Fethlem (carolau) (Pantycelyn) 1983
Wrth y Preseb (carolau) 1985
Clychau'r Nadolig (cyfuno'r cyfrolau) 1992
Clywch Lu'r Nef (carolau) (Pantycelyn) 2001
Cân Di Bennill (caneuon traddodiadol) 2002
Lewisiana (CLCeredigion) 2005
Geiriau Gorfoledd a Galar 2007 -
Pa un oedd eich hoff lyfr pan yn blentyn?
Cyfrolau antur Enid Blyton. -
A fyddwch yn edrych arnynt yn awr?
Na -
Pwy yw eich hoff awdur?
Beirdd rwy'n ofni Gwenallt, T.H.Parry Williams. -
A oes unrhyw lyfr wedi gwneud argraff arbennig neu ddylanwadu arnoch?
Do , Surely You're Joking Mr. Feynman, casgliad o ysgrifau ar bopeth ond Ffiseg gan y gwyddonydd Richard P. Feynman a Blue Sky July gan Nia Wyn. -
Pwy yw eich hoff fardd?
gw. Uchod. -
Pa un yw eich hoff gerdd?
Glannau John Roderick Rees. -
Pa un yw eich hoff linell o farddoniaeth?
'Mae alaw pan ddistawo
Yn mynnu canu'n y co'
Dic Jones. -
Pa un yw eich hoff ffilm a rhaglen deledu?
Rygbi. -
Pwy yw eich hoff gymeriad a'ch cas gymeriad mewn llenyddiaeth?
Hyd y gwelaf i, mae yna fath arbennig o arwr Cymraeg, y tu hwnt i gonfensiynau, direidus, oriog ond sy'n gyfaill i'r carn i rai - Taliesin, Cei Gwyn yn y Pedair Cainc, Dafydd ap Gwilym y bardd a Twm Siôn Cati ei hun er enghraifft. Syr Herbert Lloyd Ffynnon-Bedr yn nofelau Twm Siôn Cati T. Llew Jones fel dihiryn. -
Pa ddywediad, dihareb, adnod neu gwpled sydd agosaf at y gwir?
Mae pob peth yn bod,
ac ni all un ochenaid
na gwên na deigryn,
na blewyn na dernyn o lwch -
ni all yr un ohonynt-
ddarfod.
William Blake. -
Pa un yw eich hoff air?
Anasbaredigaethus. -
Pa ddawn hoffech chi ei chael?
Y ddawn i chwarae cerddoriaeth cystal â'm merch. -
Pa dri gair sy'n eich disgrifio chi orau?
brwdfrydig,
dyfal,
hastus. -
A oes rhywbeth yr ydych yn ei ddrwglecio amdanoch eich hunan?
Rwy'n tueddu i boeni mwy am fy ngwaith nac am bobl. -
Pa berson byw neu hanesyddol ydych chi¹n ei edmygu fwyaf a pham?
Gwelais raglen ar y bugail Erwyd Howells a adawodd gryn argraff arnaf. -
Pa ddigwyddiad hanesyddol fyddech chi wedi hoffi bod yn rhan ohono?
Bod ar y sgwâr yng Nghaerfyrddin pan etholwyd Gwynfor Evans. -
Pa berson hanesyddol hoffech chi ei gyfarfod a beth fyddech chi yn ei ddweud neu yn ei ofyn?
Rwy'n ymwybodol o'r rhybudd ‚ Never try to meet your heroes, you'll find they are just guys with problems! -
Pa un yw eich hoff daith a pham?
I ben y Mynydd Bach 'uwch llonyddwch Llyn Eiddwen'. -
Disgrifiwch eich hoff bryd bwyd?
Cinio Nadolig fy ngwraig. -
Beth yw eich hoff weithgareddau amser hamdden?
Chwarae sboncen.
Canu corn mewn cerddorfa.
Mynd i'r cwrdd. -
Pa un yw eich hoff liw?
Glas golau. -
Pa liw yw eich byd?
Lliw fy wyres fach Nia, pinc. -
Pe gallech gyflwyno deddf newydd beth fyddai hi?
Cydbwysedd a geirwiredd mewn unrhyw ddatganiad sy'n effeithio'r cyhoedd gan gorff proffesiynol / cyhoeddus gan gynnwys gwleidyddion. -
A oes gennych lyfr arall ar y gweill?
Rwy'n casglu straeon y Mynydd Bach mewn gobaith. Prosiect hir-dymor ar y cyd gyda'm mab, Geiriadur VI Dosbarth Cymraeg i'r Cyd-Bwyllgor Addysg. Rwy'n gobeithio cyhoeddi When All Else Fails! A Horn Player's Vade Mecum cyfrol yn egluro paham y mae mor anodd i ganu'r corn Ffrengig - fel e-lyfr. -
Beth fyddai'r frawddeg agoriadol ddelfrydol i nofel neu waith arall?
Ni allaf feddwl am ddim i guro un Anthony Burgess a welais flynyddoedd mawr yn ôl ond sydd wedi glynu, I had just got out of bed after celebrating my 70th birthday with my catamite when the archbishop called.
91Èȱ¬ iD
Llywio drwy’r 91Èȱ¬
Dolenni'r 91Èȱ¬
91Èȱ¬ © 2014 Nid yw'r 91Èȱ¬ yn gyfrifol am gynnwys safleoedd allanol.
Mae'r dudalen hon yn ymddangos ar ei gorau mewn porwr cyfoes sy'n defnyddio dalennau arddull (CSS). Er y byddwch yn gallu gweld cynnwys y dudalen hon yn eich porwr presennol, fyddwch chi ddim yn cael profiad gweledol cyflawn. Ystyriwch ddiweddaru'r porwr os gwelwch yn dda, neu alluogi dalennau arddull (CSS) os yw'n bosib i chi wneud hynny.