91�ȱ�

Ffocws dysgu

Dysga sut i ysgrifennu cyflwyniad, datblygu cyfres o syniadau a diweddglo.

Mae'r wers hon yn cynnwys:

• dau weithgaredd

Learning focus

Learn to write an introduction, develop a series of ideas and a conclusion.

This lesson includes:

• two activities

Wedi ei chreu mewn partneriaeth â .

For an English version of this lesson, scroll below.

Beth yw erthygl papur newydd?

Mae erthyglau papur newydd, ar bapur neu ar-lein, yn gallu trafod:

• newyddion diweddar neu gyfredol
• newyddion o ddiddordeb cyffredinol
• newyddion sy'n seiliedig ar thema benodol

Wrth baratoi erthygl, mae'n hollbwysig i ddewis digwyddiad diddorol i ysgrifennu amdano.

Pethau pwysig i'w cofio

Wrth i ti ysgrifennu adroddiad, bydd angen paragraff cyntaf byr a chryno sy’n esbonio’n fras beth ddigwyddodd. Mae hyn yn bwysig oherwydd hyd yn oed os bydd y darllenydd yn stopio darllen ar ôl hwn, bydd yn dal i wybod yn fras yr hyn a ddigwyddodd. Er enghraifft:

"Mae rhestr o'r cynghorau sydd yn bwriadu ailagor ysgolion am dair wythnos yn unig o 29 Mehefin yn tyfu."

Dyma enghraifft o baragraff agoriadol byr a chryno sy'n perthyn i'r stori Rhagor o ysgolion i ailagor am dair wythnos yn unig ar wefan 91�ȱ� Cymru Fyw, 22 Mehefin 2020.

Mae angen cadw'r wybodaeth fwyaf pwysig ar ddechrau’r adroddiad. Os bydd yr adroddiad yn rhy hir, a bod angen i ti ysgrifennu fersiwn newydd sy'n fyrrach, yna gall y pethau llai pwysig cael eu torri allan o waelod yr adroddiad.

Bydd angen i dy adroddiad ateb y cwestiynau isod:

1. Am bwy mae'r adroddiad?
2. Am beth mae'r adroddiad yn sôn?
3. Beth yw lleoliad y digwyddiad?
4. Beth yw'r rheswm am y digwyddiad?
5. Pryd y digwyddodd?
6. Pam?
7. Sut?

Cofia gadw dy frawddegau yn fyr ac yn fachog, i gynnal diddordeb y darllenydd. Cyn gorffen y gwaith, bydd angen i ti wirio dy ffeithiau a dy sillafu.

Gweithgaredd 1

Beth am ddarllen casgliad o erthyglau papur newyddion, naill ai mewn papur neu ar-lein?

Dewisa straeon o ddidordeb ac ateba'r cwestiynau isod.

• Ydy'r pennawd wedi dal dy sylw?
• Am bwy mae'r adroddiad?
• Am beth mae'r adroddiad yn sôn?
• Beth yw lleoliad y digwyddiad?
• Beth yw'r rheswm am y digwyddiad?
• Pryd y digwyddodd?
• Pam?
• Sut?

Cyfweliadau

Mae dyfyniadau o ffynonellau dibynadwy yn gwneud dy adroddiad yn fwy credadwy a diddorol.

Fe alli di gynnwys cyfweliadau hefyd os wyt ti'n dymuno.

Wrth greu erthygl gredadwy a diddorol yn llawn ffeithiau a chyfraniadau o ffynonellau dibynadwy, mae'n werth cynnwys fideo neu glipiau sain.

Darllena'r erthygl Ail don y feirws yn 'ddigon i ddinistrio economi Cymru' ar wefan 91�ȱ� Cymru Fyw, 19 Mehefin 2020. Mae'n cynnwys enghraifft o gyfweliad fideo.

Ac yn olaf…

Mae angen i ti sicrhau bod y pennawd yn drawiadol ac yn tynnu sylw. Dyna beth fydd yn gwneud i bobl eisiau darllen dy adroddiad!

Ydy dy bennawd yn gwneud i rywun eisiau darllen mwy?

Gweithgaredd 2

Beth am gynllunio adroddiad papur newydd?

Lawrlwytha'r daflen waith isod i dy helpu ac i gofnodi dy atebion.

Cofia ystyried y canlynol:

• pennawd
• am bwy mae'r adroddiad
• am beth mae'r adroddiad
• pryd ddigwyddodd y digwyddiad
• crynodeb byr o beth sydd wedi digwydd
• y brif stori
• darn i gloi

Templedi defnyddiol

Lawrlwytha'r templedi defnyddiol isod i dy helpu i feddwl am wahanol ffyrdd o gyflwyno dy adroddiadau ar bapur.

Sut i Ysgrifennu Adroddiad Papur Newydd

What is a newspaper article?

Newspaper articles, on paper or online can discuss:

• current or recent events
• news of general interest
• news based on a particular theme

When preparing an article, it’s crucial to choose an interesting event to write about.

Important things to remember

When writing a report, you’ll need a short and concise first paragraph giving a brief explanation of what happened. This is important because even if the reader stops after this paragraph, they will still know briefly what happened. For example:

“The list of councils intending to reopen schools for only three weeks from 29 June onwards is growing.”

This is an example of a short and concise opening paragraph from the story entitled Rhagor o ysgolion i ailagor am dair wythnos yn unig (More schools to reopen for only three weeks) on the 91�ȱ� Cymru Fyw website, 22 June 2020.

The most important information must be given at the beginning of the report. If the report is too long and you need to write a new, shorter version, less important things can be removed from the bottom of the report.

Your report will need to answer the following questions:

1. Who is the report about?
2. What is the report about?
3. Where is the event?
4. What is the reason for the event?
5. When did it happen?
6. Why?
7. How?

Remember to keep your sentences short and to the point in order to keep the reader interested. Before finishing the work, you’ll need to check your facts and spelling.

Activity 1

Why not read a collection of news articles, either in a paper or online?

Pick stories of interest and answer the questions below.

• Has the headline drawn your attention?
• Who is the report about?
• What is the report about?
• Where does the event take place?
• What's the reason for the event?
• When did it happen?
• Why?
• How?

Interviews

Quotes from reliable sources make your report more credible and interesting.

You could also include interviews if you wish.

When creating a credible and interesting article full of information and reliable resources, it’s worth including video or audio clips.

Read the article entitled Ail don y feirws yn 'ddigon i ddinistrio economi Cymru' (Second wave of the virus ‘enough to destroy the Welsh economy’) on the 91�ȱ� Cymru Fyw website, 19 June 2020. It includes an example of a video interview.

And lastly…

You need to make sure the heading is engaging and eye-catching. This is what will make people want to read your report.

Does your heading make someone want to read on?

Activity 2

Why not plan a newspaper report?

Download the worksheet below to help you and to note your answers.

Remember to consider the following:

• headline
• who the report is about
• what the report is about
• when the event took place
• a short summary of what has happened
• the main story
• a conclusion

Useful templates

Download the useful templates below to help you to think about different ways of presenting your reports on paper.

How to write a newspaper article