91�ȱ�

Ffocws dysgu

Dysga ystyried yr hyn yr wyt wedi ei ddarllen/gwylio gan ymateb ar lafar ac yn ysgrifenedig i’r syniadau, yr iaith, y naws a threfn/cyflwyniad y testun.

Mae'r wers hon yn cynnwys:

• un gweithgaredd

Learning focus

Learn to consider what you read/view, responding orally and in writing to the ideas, language, tone and presentation/organisation.

This lesson includes:

• one activity

Wedi ei chreu mewn partneriaeth â .

For an English version of this lesson, scroll below.

Barddoniaeth yw'r math o lenyddiaeth sy'n cynnwys cerddi neu gyfansoddiad mewn penillion neu iaith sy'n arddangos ystyriaeth arbennig i batrwm.

Barddoniaeth ydy'r gelfyddyd o fynegi'r meddyliau gan deimladau a'r dychymyg. Mae rhai wedi disgrifio barddoniaeth fel ffordd arbennig o drin geiriau a chael hwyl gyda geiriau.

Nod y wers hon ydy:

• adnabod gwahanol fathau o farddoniaeth a rhestru rhai o’u nodweddion.
• gallu dadansoddi, trafod a chymharu dwy gerdd

Trafoda beth mae barddoniaeth yn ei olygu i ti?

Mathau gwahanol o farddoniaeth

Dyma rai enghreifftiau:

• pennill doniol
• limrigau
• rap
• englyn
• cywydd
• haicw
• rhigymau
• canu rhydd
• barddoniaeth stori

Sawl gwahanol fath sydd tybed? Mae mwy na 50 gwahanol fath o farddoniaeth!

Gwahanol fathau o fesurau barddoniaeth

Ymhlith y mathau o fesurau barddoniaeth sydd ar gael, dyma rai ohonynt:

• englyn
• haicw
• telyneg
• soned
• cywydd
• baled

Gwahanol fathau o dechnegau o fewn barddoniaeth

Ymhlith y technegau y gall bardd eu defnyddio mae:

• cymariaethau
• cyffelybiaethau
• trosiad
• odl
• cyflythreniad
• ailadrodd

Gweithgaredd

Beth am ddadansoddi, trafod a chymharu dwy gerdd?

Dilyna'r camau yma:

1. Darllena'r ddwy gerdd yn ofalus.
2. Cymhara'r ddwy gerdd gan ddangos sut mae nhw’n debyg neu’n wahanol (nodweddion/arddull/mesuriad). Cofia:
   • ddadansoddi cynnwys, neges a themâu'r cerddi
   • ystyried sut mae’r bardd/beirdd yn cyfleu eu syniadau neu’n creu awyrgylch o fewn y cerddi
   • roi ymateb personol/barn bersonol i’r cerddi

Rhai cwestiynau i'w hystyried

• Sut mae’r ddwy gerdd yn debyg neu’n wahanol?
• Ydy’r ddwy gerdd yn perthyn i’r un thema?
• Beth yw cynnwys a neges y ddwy gerdd?
• Ydy’r bardd yn trosglwyddo’r testun yn yr un ffordd?
• Cofia ddefnyddio dyfyniadau i gefnogi’r uchod.

• Sut mae’r bardd yn cyfleu syniadau o fewn y cerddi?
• Sut mae’r bardd yn cyfleu awyrgylch o fewn y cerddi?
• Ydy’r iaith yn debyg neu’n wahanol yn y ddwy gerdd?
• Pa nodweddion arddull sy’n cael eu defnyddio?
• Pa fesurau sy’n cael eu defnyddio?
• Cofia ddefnyddio dyfyniadau i gefnogi’r uchod.

• Pa effaith mae’r cerddi wedi ei chael ar y darllenydd?
• Beth yw barn y darllenydd am y ddwy gerdd?
• A yw’r darllenydd yn hoffi’r cerddi?
• A yw’r darllenydd yn medru uniaethu gyda neges y ddwy gerdd?
• Cofia ddefnyddio dyfyniadau i gefnogi’r uchod.

Defnyddia'r taflenni gweithgaredd yma i dy gynorthwyo i gymharu, dadansoddi, deall a chofnodi nodiadau a syniadau yn seiliedig ar y ddwy gerdd.

Barddoniaeth: Cymharu Dwy Gerdd

Created in partnership with .

Comparing two poems

Poetry is a type of literature which includes poems or compositions written in verses or using language which gives special consideration to pattern.

Poetry is the art of expressing thoughts through feelings and imagination. Some have described poetry as a special way of using words and having fun with words.

The aim of this lesson is to:

• identify different types of poetry and list some of their characteristics
• be able to analyse, discuss and compare two poems

Discussion point: what does poetry mean to you?

Different kinds of poetry

Here are some examples:

• funny verses
• limericks
• rap
• englyn (strict metre native to Wales, written in ‘c��Բ��󲹲Ա���’)
• cywydd (strict metre native to Wales, written in ‘c��Բ��󲹲Ա���’)
• haiku
• rhymes
• free verse
• story poetry

How many different kinds of poetry are there? There are over 50 different kinds of poetry!

Different poetry metres

Here are some examples of poetry metres:

• englyn (strict metre native to Wales, written in ‘c��Բ��󲹲Ա���’)
• haiku
• lyric poem
• sonnet
• cywydd (strict metre native to Wales, written in ‘c��Բ��󲹲Ա���’)
• ballad

Different kinds of techniques in poetry

Here are some of the techniques used by poets:

• comparison
• simile
• metaphor
• rhyme
• alliteration
• repetition

Activity

How about analysing, discussing and comparing two poems?

Follow these steps:

1. Read the two poems carefully.
2. Compare the two poems and show how they're similar or dissimilar (characteristics/style/metre). Remember:
   • to analyse the content, the message and the themes of the poem
   • to consider how the poet/poets convey their ideas or create atmosphere in the poems
   • to give a personal reaction/viewpoint on the poems

Some questions to consider

• How are the two poems similar or different?
• Do the two poems have the same theme?
• What is the content of the two poems and what are their messages?
• Does the poet transfer the subject in the same way?
• Remember to use quotes to support the above.

• How does the poet convey ideas within the poems?
• How does the poet convey atmosphere within the poems?
• Is the language the same or different in the two poems?
• What stylistic characteristics are being used?
• What metres are being used?
• Remember to use quotes to support the above.

• What effect have the poems had on the reader?
• What's the reader's opinion of the two poems?
• Does the reader like the poems?
• Is the reader able to identify with the message in the two poems?
• Remember to use quotes to support the above.

Use these activity sheets to help you compare, analyse, understand and write down notes and ideas about the two poems.

Poetry: Comparing two poems