91�ȱ�

Ffocws dysgu

Dysga sut i ddangos rhywfaint o afael ar batrymau a chystrawennau naturiol y Gymraeg a dechrau meithrin cywirdeb wrth ysgrifennu, ee defnyddio cenedl enwau.

Mae'r wers hon yn canolbwyntio ar genedl enwau ac yn cynnwys:

• dau fideo
• dau weithgaredd

Learning focus

Learn to demonstrate some grasp of natural Welsh syntax and sentence structures and begin to write accurately, eg noun genders.

This lesson focuses on noun gender and includes:

• two videos
• two activities

For an English version of this lesson, scroll below.

Yr wyddor

Dyma'r wyddor Gymraeg.

• Llafariaid yw'r llythrennau mewn bocsys lelog.
• Cytseiniaid yw'r llythrennau mewn bocsys gwyn.

Gweithgaredd 1

Wyt ti'n cofio'r wyddor Gymraeg? Ysgrifenna'r wyddor ar ddarn o bapur neu yn ddigidol. Rho gylch o gwmpas y llafariaid.

.

Fideo 1

Mae'r athro yn egluro pryd mae angen defnyddio 'y' neu 'yr' mewn brawddeg.

Fideo 2

Mae'r athro yn cyflwyno'r treiglad meddal oherwydd bod angen treiglo enwau benywaidd ar ôl 'y'.

Treiglad meddal

Dyma'r llythrennau sydd angen treiglo'n feddal ar ôl 'y', os yw'n enw benywaidd:

Enghreifftiau

• Y cath > Y gath
• Y cadair > Y gadair
• Y dafad > Y ddafad
• Y modrwy > Y fodrwy

Gweithgaredd 2

Mae angen treiglo’r enwau benywaidd isod ar ôl y gair 'y'. Ysgrifenna dy atebion ar ddarn o bapur neu yn ddigidol. Mae'r enghraifft gyntaf wedi ei gwneud yn barod.

• merch > y ferch
• coron > y __oron
• pabell > y __abell
• tywysoges > y __ywysoges
• brenhines > y __renhines
• daear > y __aear
• menyw > y __enyw

.

The Welsh alphabet

Here is the Welsh alphabet.

• The letters in the lilac/purple boxes are vowels.
• The letters in the white boxes are consonants.

Activity 1

Do you remember the Welsh alphabet? Write the alphabet on a piece of paper, or digitally. Put a circle around the vowels.

.

Video 1

The teacher explains when to use 'y' or 'yr' (both meaning 'the') in sentences.

Video 2

The teacher introduces the soft mutation because feminine words mutate after 'y' (the).

The soft mutation

Here are the letters that mutate softly after the definite article 'y' if the noun that follows is feminine.

Examples

• cath > y gath (the cat)
• cadair > y gadair (the chair)
• dafad > y ddafad (the sheep)
• modrwy > y fodrwy (the ring)

Activity 2

The following feminine nouns need to mutate after the word 'y' (the). Write your answers on a piece of paper or digitally. The first one has been done for you.

• merch > y ferch (the girl/daughter)
• coron > y __oron (the crown)
• pabell > y __abell (the tent)
• tywysoges > y __ywysoges (the princess)
• brenhines > y __renhines (the queen)
• daear > y __aear (the earth)
• menyw > y __enyw (the woman)

.