91Èȱ¬

Raibeart Mac an Rothaich

Loch Oich
© Dominic Moore

An dèidh ìompachadh chaidh Raibeart Mac an Rothaich dhan Cholaiste ann an Douai, anns an Fhraing, ann an 1663, aig aois 18. Bha e innte airson còig bliadhna agus an dèidh sin chaidh e dhan Cholaiste Albannaich anns an Ròimh.

Ged a bha e ag obair gu dìleas airson misean na h-Eaglaise ag ìompachadh feadh na Gàidhealtachd 's nan Eilean fad sia bliadhna deug thar fhichead, bho 1671, b' ann ann an sgìre Rois is Srathghlais bu dìcheallaiche a bha e. Bha e cho ainmeil ann an sin 's gur e "Abstol Shrathghlais" a chanadh iad ris.

B' e Mac an Rothaich a' chiad shagart a bhuineadh don Ghàidhealtachd a chùm a' dol an obair a bha miseanaraidhean Èireannach air a bhith a' dèanamh sa cheann a tuath.

Ann an 1679 chaidh Mac an Rothaich na shagart-airm, aig inbhe caiptein, dhan t-strì aig na Dòmhnallaich an aghaidh Iarla Earra-Ghàidheil. Ged a thug tinneas e gu uchd a' bhàis ann an 1687, bliadhna an dèidh sin bha e na shagart-airm a-rithist. B' ann còmhla ri arm Iain Ghreumaich, Claverhouse, Morair Dhùn Dèagh a bha e an turas seo, 's e a' sabaid do Sheumas VII. Tha h-uile coltas gun robh e ann an arm nan Seumasach nuair a rinn iad a' chùis aig Coille Chnagaidh.

Bha sagartan air an sgiùrsadh fad na h-ama seo agus bha duais 500 marg air an ceann. Chaidh Mac an Rothaich a chur an grèim trì uairean agus bha e anns a' phrìosan ann an Dùn Èideann, Ghent agus Lunnainn. Dh'aindeoin seo thill e air ais dhan Ghàidhealtachd gu Inbhir Garadh, ann an 1698.

Air an 14 den Fhaoilleach, 1704, chaidh Mac an Rothaich a ghlacadh le saighdearan ann an taigh faisg air Caisteal Inbhir Garadh, far an robh e tinn le fiabhras. Ged a bha e suas ann am bliadhnaichean agus lag le tinneas chaidh a shadail air druim eich agus a ghiùlain chun a' Chaisteil. Chaidh an uairsin a thilgeil ann an seilear lom far an robh e na laighe dà oidhche. Chaochail e air an treas oidhche.

Thàinig am fiosrachadh gu h-àird bho "Robert Munro, Highland Priest, Who suffered for the Faith on 17th January, 1704." le John Ritchie.

Ìý