![](/staticarchive/39812deb041567177b3357503704c836a40c777d.gif)
![C脿rn-cuimhne nan Siosalach](/staticarchive/f09aba35f71c9e700e818aea3745b0e49c336e25.jpg)
Cailean Siosal
C脿rn-cuimhne nan Siosalach
漏 Gordon Brown
Rugadh Cailean Siosal ann an Liath-doire, ann an Gleann Canaich,
ann an 1806. Ann an teaghlach de 11 mic agus 4 nighean, b鈥 e Cailean
bu shine. Sa bhliadhna 1835, chaidh e a dh鈥檕bair do Sheirbheis na
Cusbainn ann an Poll a' Ghr霉thain. Dh鈥檉huirich e an sin gu
1842, nuair a chaidh a ghluasad gu Lunnainn.
Bha Cailean gl猫 e貌lach air E貌ghann MacColla, b脿rd
Loch F矛ne, a bh鈥 air gluasad a Chanada, agus bha e cuideachd
e貌lach air an sgr矛obhaiche Iain MacCoinnich a dheasaich S脿r
Obair nam B脿rd G脿idhealach. [Mackenzie, John. ed., 1907. S脿r
Obair nam B脿rd G脿idhealach. Edinburgh: John Grant]
Nuair a chaidh e a Lunnainn, chaidh Cailean Siosal an s脿s ann an
Comann G脿idhlig Lunnainn. An sin, fhuair e e貌las air Seumas
Logan, 霉ghdar Albannach a sgr矛obh an leabhar The Scottish
Gael (1831). B鈥 e Cailean Siosal an Ceannard a bh鈥 air Comann
G脿idhlig Lunnainn eadar 1869 agus 1876, nuair a dh鈥檉h脿g
e Lunnainn. Chaidh e an uairsin a dh鈥橧nbhir Nis, far an robh e na
bhall de Chomunn G脿idhlig Inbhir Nis. Mun 脿m seo, sgr矛obh
e p脿ipearan mu bh脿rdachd, eachdraidh, cor s貌isealta
nan daoine agus dualchas air Gh脿idhealtachd a tha air am foillseachadh
anns na Transactions of the Gaelic Society of Inverness.
Air 11mh M脿rt 1885, rinn e 貌raid mu ph脿ipear a sgr矛obh
e fh猫in, Old Gaelic Songs, with Illustrative Traditions.
Anns an d脿 earrainn a leanas, chithear gun deach d猫iligeadh
ri measgachadh m貌r de chuspairean:
鈥淒onull Gobha was at a wedding in Comar, Strathglass, where the
elite of the neighbourhood were assembled. In the evening, after having
enjoyed themselves to their heart's content, the guests were wending their
way home, when by accident or design the brother of the bridegroom, Iain
Mac-Th貌mais, appeared to a party of the young men, and soon had them
inside a sabhal feoir, where he tapped a cask of genuine Ferintosh whisky.
Their drinking cup was a two-handled wooden cog (meadar cluasach), which
was charged and sent round and round again and again until, as Donull Gobha
avos in the following couplets, their vision was so much increased that
they saw the handles of the cog getting longer and longer, the hoops doubling,
and their good opinion of themselves immensely elevated at each successive
round of the magic cog!
Dh猫anainn s霉gradh ris an nighinn duibh,
Agus 猫irigh anns a' mhadainn.
听 听 听Dh猫anainn, etc.
Iain 'ic Th貌mais 's Dhaibhidh,
Thug thu c脿l dhuinn nach robh againn.
听 听 听Dh猫anainn, etc.
Cha b' e glaine bheag no str霉bag,
Thug thu dhuinn ach cupa' maide.
听 听 听Dh猫anainn, etc.
H-uile strachd rachadh mun cuairt dheth
Ch矛te chluas a' f脿s na b' fhaide.
听 听 听Dh猫anainn, etc.
'N 脿ite cearcaill ch矛t' a dh脿 air,
Barail 脿rd a bha f脿s againn.
听 听 听Dh猫anainn, etc. ![Cailean Siosal](/staticarchive/e45e2b92bd2c0ee58786c5fc4d495ced61941358.jpg)
听
Cailean Siosal
漏 Highland Council's Am Baile website
鈥淎s it is now getting late, and the time for us to wend our way
homewards, I will conclude with an altachadh laighe. In my young days in
Strathglass the words of this altachadh were invariably the last words the
people used after going to bed and before sleeping; and during the last
60 years I have never, on any night in my recollection, failed to say them
myself:
Laighidh mis' a-nochd
Le Moire 's le' Mac;
M脿thair mo R矛gh
Gam dh矛on bhon olc.
Laighidh mi le Dia.
'S laighidh Dia leam;
Cha laigh mi leis an olc,
Cha laigh an t-olc leam.
脠irigh mi le Dia
Mas ceadach le Dia leigeil leam.
Deas-l脿imh Dh猫,
A Chr矛osda, gun robh leam.
Bho throighean mo bhuinn
Gu mullach mo chinn
Guidheam Peadar, guidheam P貌l,
Guidheam Moire 貌igh agus a Mac,
Guidheam air an d脿 Ostal deug
Gun mise dhol eug a-nochd.
A Chr矛osda chumhachdaich na gl貌ire,
A mhic na h-脪ighe as glaine c霉rsa,
Seachain sinn bho thaigh nam pian,
Tha gu h-矛osal, dorcha, d霉inte.
Fhad 's a bhios a' cholainn na cadal
Biodh an t-anam air bharraibh na f矛rinn
An co-chomann nan Naomh. Amen.鈥
[Chisholm, Colin, 1884-85. Old Gaelic Songs. Transactions
of the Gaelic Society of Inverness, Vol XI.]
Bha Mgr Siosal gu m貌r na ath-leasaiche fearainn, agus nochd e air
beulaibh Coimisean Morair Napier sa bhliadhna 1883, a鈥 toirt fianais
luachmhor mu na fuadaichean. Thug e cuideachd fianais do Choimisean nam
Fr矛th sa Mhanachainn ann an 1893.
Ged e chuir e seachad iomadh bliadhna ann an Sasainn, cha do chuir
e c霉l ris a鈥 Gh脿idhlig. Bha e measail air an fh猫ileadh;
鈥榮 bhiodh e fhathast a鈥 dannsa Ruidhle Thulaich
aig aois 70! Aon oidhche, 鈥榮 e ann an deagh shunnd, thuirt e mun
fheadhainn a bha timcheall air:
鈥淭ha mi cho riaraichte leis a鈥
chuideachd seo, agus cho toilichte a bhith leibh, ged a chithinn geata
n猫aimh fosgailte gu farsainn fial agus l脿n chuireadh agam
dol a-staigh, bhiodh leisg orm ur f脿gail.鈥
[Mac Cumhail,
Fionn, 1896. The Late Colin Chisholm, Inverness. Celtic Monthly,
Vol IV.]
Chaochail e ann an 1895 agus chaidh adhlacadh ann an Inbhir Nis.
|