91Èȱ¬

Pan wnaeth y landlord godi rhent Martha Ifan a'i chariad o £950 i £1,300 y mis, fe ddaethon nhw i'r casgliad nad oedd hynny'n fforddiadwy.

Fe benderfynon nhw symud, a dyna pryd y sylweddolon nhw pa mor anodd oedd ffeindio lle i'w rentu yng Nghaerdydd.

Daw hynny wrth i un gwerthwr tai ddweud eu bod wedi derbyn 126 o ymholiadau am dŷ teras tair ystafell am £1,050 y mis - a bod hynny'n "eithaf cyffredin" yn y brifddinas.

Mae deddf newydd a fydd yn dod i rym yng Nghymru yn rhoi rhagor o hawliau i denantiaid, ond mae rhai yn ofni y bydd hi'n gwneud pethau'n fwy anodd i landlordiaid.

Beth ydy'r sefyllfa?

Mae ffigyrau gan y wefan eiddo Rightmove yn dangos bod costau rhentu yng Nghymru yn cynyddu'n gynt nag yn unrhyw le arall yn y Deyrnas Unedig tu allan i Lundain.

Mae un corff sy'n ymwneud â thai yn dweud bod y pandemig a'r argyfwng costau byw wedi rhoi hyd yn oed mwy o bwysau ar farchnad rentu, ble roedd prinder eiddo yn barod.

Mae cyfraddau llog uchel, chwyddiant, diffyg tai a landlordiaid yn gwerthu oherwydd rheolau newydd yn cael eu cynnig fel rhesymau dros y galw a'r costau cynyddol yn y farchnad rentu.

Mae ffigyrau Rightmove hefyd yn dangos bod rhent am eiddo yng Nghaerdydd rhwng mis Gorffennaf a Medi eleni ar gyfartaledd yn £1,041, o'i gymharu â £870 yr un adeg y llynedd - cynnydd o 19.6%.

Yng Nghymru, mae'n awgrymu bod y gost am eiddo i'w rentu ar gyfartaledd yn £974 - 15% yn uwch na'r llynedd.

Ym mis Mai fe glywodd Martha a'i chariad bod eu rhent am gynyddu £350.

"Oedd e'n dipyn o sioc," meddai. "Fe wnaethon ni feddwl am y peth a doedden ni jyst methu fforddio talu gymaint â hynny bob mis.

"Oedden ni'n goro' mynd ati wedyn ar bach o hast i ffeindio rhywle newydd a dyna pryd wnaethon ni ffeindio mas gymaint o her yw hi i ddod o hyd i rywle i fyw, i rentu yng Nghaerdydd."

Dywedodd bod y prisiau yn "silly o uchel" a bod ciw o bobl y tu allan i dai wrth iddyn nhw ymweld.

"Oedd e'n awyrgylch eithaf amhleserus," ychwanegodd.

Ar ôl tua wyth wythnos o chwilio fe gawson nhw le, ond mae eu profiad nhw yn gyffredin yn y brifddinas.

Mae'r cwmni gwerthu tai Jeffrey Ross wedi disgrifio marchnad rentu Caerdydd fel un "boncyrs".

Dywedodd Gwyn Davies, sy'n gweithio yn eu hadran rentu: "Mae gormod o bobl yn edrych a does dim digon o dai a flats iddyn nhw symud mewn i.

"Mae'n dda i landlords achos mae lot o bobl yn dangos diddordeb, ond pan mae'n dod i'r tenant sy'n edrych, ma' fe'n anodd i ni i ddangos y llefydd i bawb."

Mae'r gwerthwr tai yn dweud fod tua 100 o bobl yn gallu dangos diddordeb mewn eiddo yn y brifddinas, ac roedd yna 250 o ymholiadau ar gyfer un eiddo.

Pryder am fwy o ddigartrefedd

Mae deddf newydd a fydd yn dod i rym yng Nghymru yn rhoi rhagor o hawliau i denantiaid.

Ond mae rhai yn dadlau y bydd Deddf Rhentu Tai Cymru yn gwneud pethau'n anoddach ac yn fwy cymhleth i landlordiaid.

Mae rhai yn credu y bydd nifer yn gwerthu eu tai, gan olygu y bydd hyd yn oed llai o dai rhent ar gael.

Mae Sefydliad Tai Siartredig Cymru yn dweud bod cost eiddo yn y sector rhentu preifat yn aml yn rhy uchel oherwydd y galw, a'r ffaith fod bod nifer yr eiddo sydd ar gael yn lleihau.

Dywedodd eu cyfarwyddwr, Matt Dicks: "Mae yna brinder sylweddol o dai ar rent sy'n rhai fforddiadwy a chymdeithasol hefyd, felly beth sy'n bryderus yw gallwn ni weld cynnydd yn nifer y digartref o ganlyniad.

"Dyma ganlyniad dim digon o dai cymdeithasol a fforddiadwy yn hanesyddol. Byddai mwy o dai fforddiadwy yn ein hynysu rhag tueddiadau anweladwy'r farchnad ry'n ni'n weld ar hyn o bryd.

"Ond roedd hynny yn wir am gyfnod hir cyn y pandemig a'r argyfwng costau byw. Mae'r ddau ddigwyddiad yma wedi darparu chwistrelliad o steroid i beth oedd yn barod yn brinder mawr o dai."

Un o'r prif resymau am y sefyllfa bresennol yw'r diffyg tai cymdeithasol - tai sy'n rhatach na'r rheiny sydd ar y farchnad agored. Mae 'na 89,000 o aelwydydd erbyn hyn ar y rhestr aros yn disgwyl am un.

"Oherwydd bod y prinder stoc tai yna mae'n rhaid i bobl ddibynnu ar y sector rhentu preifat," meddai Heddyr Gregory o elusen Shelter Cymru.

Mae hi'n dweud bod landlordiaid bellach yn dechrau gwerthu eu heiddo a bod yna "nifer o resymau" am hynny.

"Ry'n ni'n gwybod bod prisiau tai ar eu hucha' a bod darogan bod crash am ddigwydd, ac felly mae pobl eisiau gwerthu eu heiddo tra bod eu prisiau ar eu huchaf," meddai.

"Mae'r esgid fach yn gwasgu ar landlordiaid hefyd - mae'n rhaid i ni beidio anghofio hynny - oherwydd y cyfraddau llog uchel bellach ar forgeisi a nifer wedi cymryd benthyciadau prynu er mwyn rhentu.

"Dyw hynny ddim bellach yn fodel busnes cynaliadwy."