"Tri pheth dwi'n cas谩u - dynion yn gwisgo sanau gwyn hefo trwsus du - ofnadwy! Ysmygwyr - pam fuasai rhywun yn gwneud hynna i'w corff? Iach! Ac, yn gyfartal hefo'r ysmygu fuaswn i'n ei ddweud, mae 'sbwriel! IACH A FI!
"Y flwyddyn ddiwethaf symudom yn 么l i Gymru ar 么l byw yn yr Unol Daleithiau am bron i chwe mlynedd. Ardal wledig ar Ynys M么n, Llanfigael, ddewisom fel ein cartref, ac roeddwn wrth fy modd yn dadbacio ar 么l i'r container ddod 芒 gadael ein dodrefn a'r sothach i gyd.
"Y peth oeddwn yn ysu am ei wneud oedd mynd am dro. Roeddwn wedi hiraethu am Gymru yn ddifrifol pan oeddwn i ffwrdd, a gan fy mod yn ferch y werin, o Fryn-Rhyd-yr-Arian yn wreiddiol, roeddwn wedi colli cerdded trwy'r wlad werdd, brydferth.
"Felly - setio allan i ddarganfod fy ardal newydd! Cot drwchus, yr oerni yn mynd yn syth trwyddaf - wel mi oeddwn wedi bod yn byw yn Nghaliffornia, a hithau'n braf trwy gydol y flwyddyn!
"Wedi troedio rhyw ganllath, sylweddolais nad oeddwn i ddim yn medru mynd gam ymhellach. Na, doedd na ddim coeden wedi disgyn i'r ffordd, neu ddamwain wedi fy atal, ond roedd 'sbwriel wedi ei ollwng ym mhobman!! Dydw i ddim yn jocio! Roedd na boteli Lucozade, pacedi creision, caniau diod, popeth o Facdonalds i nodwyddau a thaclau sydd yn cael eu defnyddio i gymryd cyffuriau.
"Roeddwn i wir wedi siomi, sut oedd un o'r llefydd mwyaf prydferth yn y byd yn medru cael ei gam-drin fel hyn?
"Cerddais adref ar fy union a n么l bag plastig a menig a dechrau hel y 'golwg' 'ma. Ar 么l rhyw ugain munud a dim ond wedi mynd hanner canllath, roedd gennyf fag gorlawn ac roedd yn rhaid i mi ddychwelyd adref.
"Ers y diwrnod hwnnw, yr wyf wedi bod yn mynd allan bob yn ail wythnos i hel ysbwriel o gwmpas ein hardal. Mae na gr诺p bach o blant sydd yn dod i'n helpu ac maen nhw wrth eu boddau hefo litter pickers ac yn hel llond bag. Fedra i ddim mynd am dro bellach heb fynd 芒 bag plastig hefo fi!
"Dyma mor ddrwg ydi'r sefyllfa: un p'nawn dyma ni'n cerdded o'n nh欧 i Felin Llynnon, lai na milltir i ffwrdd, ac roeddem wedi hel tri bag seis anferthol, llawn 'sbwriel, a hyn hefo ni'n mynd allan i hel yn y cyfamser hefyd!
"Mae hyn yn fy mhoeni go iawn - be mae pobl sydd yn dod i'n hynys brydferth yn meddwl ohonom? Mae'n amlwg nad oes dim parch at ein hardal. Dwi'n gweld ceir yn mynd heibio a phaced o sigar茅ts yn cael ei luchio allan, a phapur newydd (ia, papur newydd! Mae'n rhaid nad oedd y newyddion 'di plesio'r diwrnod yna!).
"Un tro roeddwn wrthi'n hel, a stopiodd un ddynes i siarad. Gofynnodd beth oeddwn yn ei wneud, (roeddwn yn meddwl ei bod yn reit amlwg i fod yn onest!). Ar 么l i mi ateb dywedodd, 'Well I suppose it gives you something to do!' Mae'n rhaid dweud fy mod yn teimlo'n agos iawn i'w hateb gyda chlip rownd y glust i ddechrau!
"Pan oeddwn yn byw yn yr Awstria a'r Almaen yn fy arddegau, roeddwn wedi dotio hefo pa mor daclus oedd y lle. Yr un peth yng Nghaliffornia - neb yn meddwl gollwng dim byd.
"Mae rhai pobl yn dweud bod rhaid i'r Cyngor wneud mwy, ond dwi ddim yn meddwl fod gan y cyfrifoldeb ddim byd i'w wneud hefo nhw. Gan ein bod yn rhannu'r wlad yma hefo'n gilydd, mae'n rhaid dysgu plant i barchu ein gwlad. Dydw i ddim wedi gweld dim llawer o hysbysebion yn dweud wrthym am beidio lluchio sbwriel. Mae'r cyfrifoldeb yn gorfod dechrau hefo ni.
"Pan oeddwn yn blentyn, roeddem yn mynd i lawr i Ddyfnant ar ein gwyliau, ac wrth i ni gerdded o gwmpas roedd fy nhad yn codi sbwriel a mynd a'i roi yn y bin. Dwi'n cofio teimlo braidd yn chwithig, yn embarrassed. Dyma fi'n gofyn iddo pam roedd o'n gwneud hyn, a'i ymateb oedd, 'Because someone has to'."
Paula Stoddard-Jones, Llanfigael, Ynys M么n .
Cyhoeddwyd yr erthygl hon fel rhan o gynllun cyfrannu ar y cyd rhwng 91热爆 Cymru'r Byd ac Antur Teifi. Daeth y cynllun hwn i ben ar 31 Ionawr 2008.
听
