Canwr, bardd a chyfansoddwr wedi'i ddylanwadu gan y blŵs.
Ganed Steve Eaves yn 1952 yn Stoke-on-Trent i deulu o dras Gwyddelig / Cymreig, ond bu'n byw mewn sawl ardal o ogledd Cymru gan dreulio'r rhan fwyaf o'i oes yn ardal Bangor. Bu'n gweithio am rai blynyddoedd mewn ffatrïoedd ac ar safleoedd adeiladu cyn mynd i Goleg Prifysgol Llanbedr Pont Steffan, lle graddiodd mewn Cymraeg a Ffrangeg. Bu'n ennill bywoliaeth ym maes polisi iaith a chyfieithu, ac mae bellach yn gweithio fel uwch ymgynghorydd i Gwmni Iaith Cyf.
Bu'n weithgar gyda Chymdeithas yr Iaith Gymraeg a Mudiad Sosialaidd Gweriniaethol Cymru, a chyhoeddodd ddwy gyfrol o gerddi Noethni (1983) a Jazz yn y Nos (1986), sydd ymysg y goreuon yng Nghyfres Beirdd Answyddogol y Lolfa. Rhyddhaodd sawl albym gyda'i fand Steve Eaves a'i Driawd (a newidiwyd yn ddiweddarach i Steve Eaves a Rhai Pobl, i adlewyrchu twf yn nifer yr aelodau), a dau aelod cyson o'i fand fu Elwyn Williams a'r Prifardd Iwan Llwyd.
Mae ei albyms cyntaf yn cynnwys Viva La Revolucion Galesa! (EP, Stiwdio'r Felin, Felinheli, 1984), Cyfalaf a Chyfaddawd (LP, Sain, 1985) Sbectol Dywyll (LP, Stiwdio Les, Bethesda, 1989) Plant Pobl Eraill (LP, Ankst, 1990), Tir Neb (EP, er budd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg, 1990), Croendenau (LP, Ankst, 1992), Y Canol Llonydd Distaw (LP, Ankst, 1996) a Iawn (LP, Sain, 2001).
Mae arddull y blŵs a jazz yn amlwg yn ei ganeuon, a bu cantorion blŵs megis Muddy Waters, Bo Diddley, Leadbelly a John Lee Hooker yn gryn ddylanwad arno. Nodweddir ei albyms cynnar gan lais cras, egr a oedd yn cyd-fynd â rhai o themâu cymdeithasol dirdynnol ei ganeuon, megis tlodi dosbarth gweithiol (Wyn Bach Iesu Grist) a sefyllfa'r iaith yn y Gymru gyfoes (Afrikaaners y Gymru Newydd). Serch hynny, roedd cydymdeimlad a dynoliaeth yn pefrio caneuon am freuddwydion a bywydau beunyddiol pobl gyffredin, fel Nos Sadwrn a Traws Cambria. Mae sŵn a swyn geiriau yn bwysig i Steve Eaves, a gellir darllen rhai o eiriau ei ganeuon fel cerddi ynddynt eu hunain.
Ar ôl rhyddhau Y Canol Llonydd Distaw (1996), sy'n gasgliad gwych o ganeuon lleddf, hudolus, gwelwyd ymagwedd fwy arbrofol ar gyfer ei albym ddiweddaraf Iawn (2001). Dyma'r tro cyntaf i'w bartner cerddorol hirdymor, Elwyn Williams, rannu'r clod cerddorol, a cheir ymdrech amlwg i wthio'r cwch ymlaen, gan arbrofi efo strwythur caneuon a synau stiwdio arbrofol, sy'n ymdoddi i roi effaith synhwyrol boddhaus. Serch hynny, mae'r blŵs yn dal yn bresennol yn Dim Byd Yr Un Fath a Bwrw Glaw.
Erbyn hyn mae ei berfformiadau byw gyda'i fand yn tueddu i gynnwys mwyfwy o ganeuon acwstig sy'n dangos dylanwad ei wreiddiau blŵs, a hwyrach y bydd hyn i'w glywed ar ei albym nesaf, sydd ar y gweill ar hyn o bryd. Ond beth bynnag fydd y cyfeiriad, gallwch fod yn sicr y bydd gan Steve Eaves rywbeth pwysig i'w ddweud, a hynny mewn ffordd gynnil a chofiadwy.
Shon Williams
Ìý
