 |
|
Y
newydd ar draul yr hen
Cyfrol ffres o bregethau'n pwysleisio'r presennol newydd
Dydd Iau, Awst 16, 2001
|
O Sgrepan Teithiwr
Cyfrol o bregethau Gwilym H.Jones
Gwasg Pantycelyn, £6.50.
Adolygiad gan John Stevenson
Bwriad gwreiddiol Gwilym H.Jones oedd cael 'casgliad preifat' ar gyfer
ei blant - y tri ohonyn nhw erbyn hyn ar wasgar a heb glywed pregethau'u
tad.
Wedi dewis pymtheg pregeth, penderfynodd Dr Jones eu rhyddhau ar gyfer
cynulleidfa ehangach.
Cwestiwn amlwg, wrth gwrs, yw faint o ddiddordeb, yn yr oes sydd ohoni,
sydd mewn cyfrol o bregethau - pa mor nodedig bynnag yw'r awdur.
Canrif a mwy yn 么l, wrth gwrs bu galw cyson am gyfrolau o'r fath gan
garedigion. Y cennad mwyaf di s么n amdano yn aml yn cyhoeddi cyfrolau
swmpus dan y teitl 'Bywyd a Gwaith y Parchedig Hwn-a Hwn'.
Casglu llwch
Fe'i cyhoeddwyd yn amlach na'i gilydd wedi marwolaeth y cennad a'u
Tynged oedd casglu llwch y tu 么l i ddrws gwydr a'r gas-llyfrau mewn
festri capel sydd erbyn hyn wedi hen gau ei ddrysau.
Cwestiwn arall a hwnnw, o bosib, yn gwestiwn llai amlwg ond yn llawn
mor ddilys yw gofyn a ddylid cyhoeddi pregethau ar gyfer rhai na chafodd
eu clywed yn y lle cyntaf.
Mae yna ddeng mlynedd ar hugain er enghraifft ers cyhoeddi'r gyfrol
Rhwydwaith Duw.
Wrth gyflwyno'r gyfrol o bregethau a homil茂au Gweinidog Capel y Bedyddwyr
Cymraeg yn Castle Street, Llundain dywed ei olynydd, Hugh Mathews
fod pregethau wedi eu cyfansoddi i'w 'dweud a'u gwrando' ac nid fel
pethau i'w darllen.
"Heb osgo, goslef, angerdd a phersonoliaeth y pregethwr y tu 么l i'r
geiriau, y mae rhywbeth o angenrheidrwydd yn mynd ar goll" meddai.
Camarweiniol
Beth am y gyfrol hon felly? Mae Gwilym H - fel mae'r awdur yn cael
ei adnabod gan genedlaethau o'i gyn fyfyrwyr ym Mangor - dwtsh bach
yn gamarweiniol wrth hawlio ei fod yn 'amatur' ym myd pregethu.
Wedi cyfnod o ofal eglwysig ym M么n a Dyffryn Clwyd bu'n hyfforddi
darpar weinidogion ei enwad yng Ngholeg Diwinyddol Aberystwyth cyn
cydio yn yr hyn ddaeth yn llafur oes yn Adran Astudiaethau Beiblaidd,
Prifysgol Cymru, Bangor.
Anodd gorbwysleisio gwaith blaengar yr adran hon i'n dealltwriaeth
ysgolheigaidd o'r Beibl. Heblaw am y rhai sy'n dal i ymddiddori yn
y maes, ychydig erbyn hyn sy'n cofio am waith arloesol Bleddyn Jones
Roberts, Margaret Thrall, Charles Whitley, Dafydd Ap Thomas a Gwilym
H.Jones ei hun.
Ffresni ysgytwol
Trwy ddefnyddio technegau'r ieithydd, yr anthropolegwr a'r archeolegwr,
llwyddodd yr ysgolheigion hyn i ryddhau'r pwnc o lyffethair rhagdybiaethau
enwadol ac i edrych ar gynnwys a chefndir y Beibl gyda rhyw ffresni
ysgytwol.
Mae yna ffresni'n perthyn i'r gyfrol hon ac mae thema ganolog y casgliad
i'w gweld yn y bregeth gyntaf. Dywed Dr Jones yn ddiflewyn ar dafod
ym mhregeth Llanrwst (1989) 'yr hyn garwn ei wneud yw pwysleisio mai'r
presennol newydd ac nid y gorffennol hen sy'n bwysig'.
Mae thema'r 'newydd' fel llinyn arian drwy'r gyfrol ond yn yr un bregeth
mae Gwilym H yn ddigon hirben i ragweld natur cwyn ei feirniaid. 'Mi
wn', meddai 'y bydd rhai yn dweud ar 么l y gwasanaeth yma, na soniodd
y pregethwr fawr ddim am yr Efengyl nac odid dim am Iesu'.
Blas o'i darllen
Darllenais y gyfrol hon fel un na fu trwy ddrws capel ers blynyddoedd.
Ond hefyd fel un sy'n ymddiddori'n fawr yn ein treftadaeth Anghydffurfiol
fel Cymry Cymraeg. Cefais flas o'i darllen.
Roeddwn ar adegau braidd yn anghyfforddus gyda'r s么n parhaus am werth
y newydd ar draul yr hen.
Oes na werth cnoi cil ar yr hyn ddywedodd Walter John yn y casgliad
pregethau a nodais ar gychwyn yr adolygiad. 'Ni wn' meddai Walter
John 'beth oedd y rheswm dros osod dyddiad ei godi ar ffrynt pob capel
ymron ond mae'n dda ei fod yno....Peidiwch 芒 thorri'ch cyswllt 芒'r
cwmwl tystion mor ddi seremoni."
|
|
|
Gair
am air
Siart
Cymru
Llyfrau
ar y We
N么l
i'r archif
